(144 ) અમેરિકામાં રહેતા ઉંમરલાયક ઇમિગ્રન્ટ વડીલોના પ્રશ્નો ….. લેખક- પી.કે.દાવડા

આ અગાઉ તારીખ ૩૦મી નવેમ્બર,૨૦૧૨ની વિનોદ વિહારની પોસ્ટ નંબર ૧૩૯ માં શ્રી પી.કે.દાવડાએ આ બ્લોગ માટે મોકલી આપેલો એમનો પથમ લેખ “જીવનના અલગ અલગ મુકામ “ એમના પરિચય સાથે પ્રસિદ્ધ કર્યો હતો .

આ બ્લોગ માટે એમણે ખાસ લખીને મોકલેલ એમનો બીજો લેખ “અમેરિકાના ઉંમરલાયક ઇમિગ્રન્ટ વડીલોના પ્રશ્નો” આજની પોસ્ટમાં એમના આભાર સાથે મુક્યો છે.

મોટી ઉંમરે એમના નિવૃત્તિ કાળમાં ઇમિગ્રન્ટ વિસા ઉપર અહીં અમેરિકા આવીને અમેરિકામાં ખુબ મહેનત અને સંઘર્ષ કર્યા પછી પોતાની સારી કારકિર્દી જમાવીને સારી રીતે સ્થાયી અને પૈસે ટકે સુખી થયેલ પોતાનાં સંતાનો સાથે ઘણા વૃદ્ધ વડીલો રહેતા હોય છે .

આ બધા સીનીયર સીટીઝનો/વૃદ્ધજનો પોતાના મૂળ વતન કરતાં અહીના જુદા જ પ્રકારના વાતાવરણને જેટલા બની શકાય એટલા અનુકુળ થઈને પોતાની જિંદગીનો છેલ્લો તબક્કો પસાર કરી રહ્યા છે.એમની જિંદગીના મોટા ભાગનો સમય ભારતમાં-વતનમાં વિતાવેલો હોઈ તેઓ અહીં એક પ્રકારનો વતન ઝુરાપો અનુભવતા હોય છે.

શ્રી પી.કે.દાવડાના નીચેના લેખમાં એમણે અહીના વસવાટ દરમ્યાન આ સૌ સજ્જનોના જીવનનું અવલોકન અને અભ્યાસ કરીને એમના પ્રશ્નો અંગે સુંદર વિચારો અને વિશ્લેષ્ણ કર્યું છે, જે આપને પણ વાંચવું ગમે એવું છે.

અમેરિકામાં રહેતા આ ઉંમરલાયક ઇમિગ્રન્ટ વડીલોના પ્રશ્નો અને એના ઉકેલ અંગે તમે શું વિચારો છો એનો પ્રતિસાત આપવા વિનોદ વિહારના સૌ સુજ્ઞ વાચકોને આમંત્રણ છે.

વિનોદ પટેલ, સાન  ડિયેગો

__________________________________________________________

અમેરિકાના ઉંમરલાયક ઇમિગ્રન્ટ વડીલોના પ્રશ્નો લેખક- શ્રી પી.કે.દાવડા

આપણા બાળકો ઉચ્ચ અભ્યાસ માટે એમની ૨૦-૨૨ ની ઉમ્મરે અમેરિકા જાય છે. ત્યાં પહોંચ્યા પછી થોડા દિવસ Home sickness અને Cultural shock અનુભવે છે પણ ત્યાર બાદ ધીરે ધીરે અમેરિકનોની રહેણીકરણી, ભાષા, ઉચ્ચાર, પહેરવેશ વગેરે અપનાવવાનું શરૂ કરી દે છે. ત્યારબાદના ટૂંકા સમયમાં જ તેઓ નિર્ણય લઈ લે છે કે તેમને ત્યાં જ રહેવું છે અને પોતાની  Career બનાવવી છે.

બીજા થોડા ભારતિય યુવાનો H1 B Visa લઈ, નોકરી કરવા અમેરિકા જાય છે, તેઓ પણ Cultural shock અને Home sickness અનુભવે છે પણ તેમાંથી વહેલા બહાર આવી જાય છે.

માબાપ પણ આ પરિસ્થિતીનો સ્વીકાર કરી લે છે કે જેથી તેમના બાળકોને  સારી જિંદગી  જીવવા મળે. બાળકોને સારી જિંદગી મળે એ માટે તેમણે કરેલી મહેનત સફળ થતી એમને  લાગે છે.

એકવાર નોકરીમાં ઠરીઠામ થયા પછી તેઓ અમેરિકામાં સ્થાયી થયેલી ભારતીય છોકરી, જેને કદાચ તેઓ તેમના શાળા-કોલેજના સમયથી ઓળખતા હોય અથવા નોકરી દરમ્યાન  સંપર્કમાં આવ્યા હોય તેની સાથે લગ્ન કરી લે છે. કેટલાક યુવાનો ભારતમાં માબાપની પસંદગીની છોકરી સાથે ભારતમાં આવી લગ્ન કરે છે અને પત્નીને H1B કે H4 visa પર અમેરિકા લઈ જાય છે. જો પત્ની પણ ત્યાં નોકરી કરતી હોય તો Double Income Couple તરીકે ખૂબ જ સારી આર્થિક સ્થિતિમાં આવી જાય છે. મોટું ઘર, બે ગાડી વગેરે સામાન્ય બની જાય છે, અને આનંદથી જીંદગી પસાર થાય છે.

આ દરમ્યાન પોતાના માબાપ, ભાઈ-બહેન અને મિત્રો સાથે ઈ-મેલ, ટેલિફોન અને વાર્ષિક India Trips થી સંપર્ક જાળવી રાખે છે. તેમના માબાપ અને ભાઈ-બહેન પણ ક્યારેક અમેરિકા એમને મળવા જાય છે અને એમનો વૈભવ જોઈને ખૂબ હરખાય છે.

આમ જીવન સરળતાથી ચાલે છે. હવે તેઓ પોતાનું બાળક ઈચ્છે છે. બાળક જો અમેરિકામાં  જન્મે તો આપમેળે અમેરિકન નાગરિક બની જાય. વિચાર તો સારો છે પણ થોડા સમય માટે કોઈ ત્રીજી વ્યક્તિની મદદની જરૂર પડશે એમ વિચારી માબાપને કે સાસુ-સસરાને વિનંતિ કરે છે, જેનો સહેલાઈથી સ્વીકાર થઈ જાય છે. વડિલો છ મહિના માટે અમેરિકામાં   રહેવા તૈયાર થઈ જાય છે.

હવે મુશ્કેલીઓ શરૂ થાય છે. પતિ-પત્ની બને કામ કરે છે. બાળકોની સંભાળ કોણ રાખે. શાળાના કડક નિયમો, રોજ શાળામાં મૂકવા અને લેવા જવાનું (શાળા પણ એમની ઓફીસની વિરૂધ્ધ દિશામાં જ હોવાની). કોઈ બાળકોને શાળામાંથી લઈ આવે, પછી મા-બાપ ઓફીસેથી આવે ત્યાં સુધી સાચવે વગેરે ત્યાં ખૂબ જ મોંગું છે. પાછું ઘરે આવીને રાંધવાનું, બાળકોને હોમવર્ક કરાવવાનું- ઉફ આ તો ખૂબ જ કઠીન કામ છે.

અહીં ભારતમાં પણ માબાપની ઉમર મોટી થાય છે, એમની ચિંતા થાય એ પણ સ્વભાવિક છે. તેઓ વિચારે છે કે હવે તો તેઓ રીટાયર્ડ છે, તો અહીં અમેરિકામાં આવીને અમારી સાથે શા માટે નથી રહેતા? મજાનું મોટું સંયુક્ત કુટુંબ બનાવીને રહેશું. પણ તેઓ એ ભૂલી જાય છે કે સંયુક્ત કુટુંબમાં રહેવાની તેમની આદત તો તદન છૂટી ગઈ છે. મા-બાપને સંયુક્ત કુટુંબનો થોડો અનુભવ હોવાથી તેઓ થોડા પ્રોત્સાહિત થાય છે.

માબાપ ઘણાં સપનાં લઈને એક દિવસ અમેરિકા આવી પહોંચે છે. પૌત્ર-પૌત્રિઓ જોડે રમશું, એમને શાળામા મૂકવા લેવા જઈશું, સાંજે એમને બાગમાં રમવા લઈ જઈશું, દિકરાના મોટા બંગલામાં આનંદથી રહેશું, દિકરાની મોટરમાં ફરીશું, દિકરા અને પુત્રવધુની સેવા પામશું વગેરે મનમાં હવાઈ કિલ્લા રચે છે .

થોડા દિવસમાં  જ સચ્ચાઈ સામે આવે છે. એમને અંગ્રેજી બોલતાં કે સમજતાં આવડતું નથી, જે થોડું ઘણુ આવડે છે તે અમેરિકન ઉચ્ચારોને લીધે અપૂરતું થઈ જાય છે. ડ્રાઈવિંગ આવડતું ન હોવાથી જાતે તો ક્યાંયે જઈ જ ન શકે. જ્યારે દિકરો કે વહુ લઈ જાય ત્યારે જ ઘરની બહાર નીકળાય. ટી.વી. માં હિંદી ચેનલો મોંઘી હોવાથી ઓછી હોય છે. અમેરિકાની અંગ્રેજી ચેનલોના સમાચાર સમજવામાં સમય લાગે છે.બાળકોને રજા હોય ત્યારે કાર્ટુન જોવા ટી.વી. પર તેમનો કબજો હોય છે. વહુ-દિકરો સાંજે થાક્યા પાક્યા ઘેર આવે ત્યારે તેમને થોડું એકાંત અને શાંતિ જોઈએ છે.

થોડા દિવસમાં એ પણ સમજાઈ જાય છે કે ઘરની બાબતોમાં કોઈ પણ નિર્ણય લેવામાં  એમનો કોઈ રોલ નથી. કોઈ પણ વસ્તુ એમને પૂછીને કરવામાં નથી આવતી.  હા, તેમની જરૂરીઆતોનો પુરો ખ્યાલ રાખવામાં આવે છે

જે માબાપ પોતાના દિકરા અને તેના કુટુંબ સાથે અહીં રહેવા આવ્યા છે, તેમનુ ભારતમાં ખુબ જ સંતોષકારક જીવન હતું. એમનુ માન સન્માન ભરેલું સામાજીક સ્થાન હતું. અડોસ-પડોસ અને સગા-સંબંધીઓમાં પ્રેમ ભર્યો આવકાર મળતો. એમનું પોતાનું ઘર હતું. અહીં તેમને લાગે છે કે તેઓ દિકરાની છતની નીચે રહે છે. દેશમાં જે વડિલોનું માન સન્માન હતું, તેમની સુખ સગવડ પ્રત્યે જે વિષેશ ધ્યાન અપાતું એ અહીંની સંસ્કૃતિમાં નથી. તેમના બાળકો અજાણતા જ અમેરિકન સંસ્કૃતિની અસરમાં આવી ગયા હોય છે. અહીં અજાણતા જ તેઓ પોતાના માબાપની નાની નાની ભૂલોનું પણ ધ્યાન દોરે છે. માબાપની લાગણી આવી ચીજોથી થોડી દુભાય છે.

એમને લાગે છે કે ભલે ભારતમાં એમનાં ઘર નાનાં હતાં , ભલે એ.સી અને રૂમ-હીટર ન હતાં , ભલે ચોવીસે કલાક નળમાં પાણી નહોતું આવતું પણ ત્યાં એ વધારે comfortable હતા. એમની સંયુક્ત કુટુંબની કલ્પના ભારતના સંયુક્ત કુટુંબની હતી. અમેરિકન સમાજમાં એ પ્રથા નથી. તેમનાં  બાળકો અમેરિકન પધ્ધતિને અજાણતાં પણ અપનાવી ચૂક્યાં હોય છે.

યુવાન પતિ-પત્નીને કુટુંબ ચલાવવા ખૂબ મહેનત કરી કમાવું પડે છે. એમને એમ લાગે છે દાદા-દાદી છોકરાઓ સાથે રમીને ખૂબ જ ખુશહાલ જીવન જીવે છે. એમને એ સમજાતું નથી કે ફક્ત બાળકો સાથે રમવા સિવાય પણ વૃધ્ધ લોકોની બીજી જરૂરિયાતો હોય છે. એમને પોતાની ઉમરના લોકોમાં ઊઠવું બેસવું છે, દિકરા અને વહૂ સાથે સુખ દુખની વાતો કરવી છે, ધઉં ચોખાના ભાવ જાણવા છે, એક અસ્તિત્વ પૂર્વકનું જીવન જીવવું છે.

ભારતમાં તેઓ પગે ચાલીને વાણિયાની દુકાનેથી ભાવતાલ કરી વસ્તુઓ ખરીદી લાવતા, પડોસી અને મિત્રોને ચાપાણી માટે બોલાવતા, ગમે ત્યારે પડોશમાં ગપ્પાં મારવા ચાલ્યા જતા અને આમ એમની એકલતાને દુર ભગાડતા. અહીં આવું કંઈ પણ શક્ય નથી.

એમનું આ દુખ કોઈને દેખાતું નથી કારણ કે પોતાના બાળકોનું ખરાબ ન લાગે એટલે આવી વાતો એ કોઈને કહેતા નથી, ટેલીફોન પર દેશના સગાવહાલાઓને પણ નહિં. હા કોઈવાર પોતાની ઉમ્મરના લોકો જ્યારે ક્યાંક મંદિર કે ગાર્ડનમાં મળી જાય છે ત્યારે તેઓ ખૂબ જ આનંદમાં આવી જાય છે. ક્યારેક દબાતા સૂરમાં એકબીજાને સુખદુખની વાતો કહી દે છે.હવે આ પરિસ્થિતિમાં કોઈનો વાંક નથી. છે કોઈની પાસે આ ઉંમરલાયક ઇમિગ્રન્ટ વડીલોના પ્રશ્નોનો ઉકેલ? જો હોય તો જરૂર આ બ્લોગ ઉપર મૂકી એમના આશિર્વાદ મેળવો.

અહીં મેં જે લખ્યું છે એવી જ પરિસ્થિતિ બધાં જ કુટુંબોમાં છે એવું મારું કહેવું નથી. મેં અમેરિકામાં જે જોયું છે અને જે હું સમજ્યો છું તે મેં લખ્યું છે. આને આખે આખું નકારી કાઢશો તો પણ મને અન્યાય થાય છે એવું નહિં લાગે.

-પી . કે. દાવડા,

ફ્રીમોન્ટ,કેલીફોર્નીયા.

______________________________________________________

શ્રી પી .કે .દાવડાએ મને એમના તારીખ 5મી ડિસેમ્બર 2012ના ઈ-મેલમાં જે સુંદર વિચારવા જેવાં સુવાક્યો 

મોકલી આપ્યાં હતાં એને નીચે મુક્યાં છે .તમને પણ એ વાંચવાં ગમશે . –વિ .પ .   

વિડંબણા 

  સુવો તો સમાધી, અને ઉઠો તો ઉપાધી !!!

 

જયારે દીવાલોમાં તિરાડો પડે છે, ત્યારે દીવાલો પડી જાયછે;

જયારે સંબંધોમાં તિરાડો પડેછે, ત્યારે તે દીવાલો બની જાયછે.…!!!

 

નાનપણમાં ભૂલી જતા ત્યારે કહેતા, કે“યાદ રાખતાં શીખો”.

અને હવે યાદ રાખીએ ત્યારે કહે છે કે“ભૂલતાં શીખો…”!

 

જીવનભરની   વધુ પડતી   કમાણીની  આજ છે યાત્રા,

ટેબલ પર ચાંદીની થાળી, અને ભોજનમાં  Diet  ખાખરા…!

 

શું થાય?

દાવડા