1324 – આજ ઉસીકો પહનકે નિકલા, હમ મસ્તોં કા ટોલા….(સત્ય કથા )…. ડો.શરદ ઠાકર

આજ ઉસીકો પહનકે નિકલા, હમ મસ્તોં કા ટોલા….(સત્ય કથા પર આધારિત વાર્તા  )….ડો.શરદ ઠાકર

સાચું દામ્પત્ય ‘આઈ લવ યુ’ બોલી નાખવામાં નથી સમાઈ જતું, એ તો ક્રાંતિની વેદી ઉપર વિશ્વાસના ફૂલ ધરી દેવાનું જ બીજું નામ હોય છે .ભારત તો દુગૉભાભી જેવી સ્વદેશી વિરાંગનાઓનો દેશ છે.

૧૯૨૮ના ડિસેમ્બરની એક સર્દ રાત. લાહોરનું એક શાંત મકાન. પતિ ક્યાંક બહારગામ ગયેલો છે. ઘરમાં માત્ર વીસ વર્ષની ગૃહલક્ષ્મી હાજર છે . એની ગોદમાં છે એક વર્ષનો પુત્ર.

અંધકારની પછેડી ઓઢીને એક યુવાન ઘરમાં પ્રવેશે છે.

ધીમેથી પૂછે છે, ‘દુગૉભાભી ! એક કામ કરવાનું છે. કરશો ?’‘ભાઈ, મારાથી એકલીથી થઈ શકે તેવું હોય તો ફરમાવો, તમારા મિત્ર તો કોલકાતામાં બેઠા છે.’ ભાભીએ જવાબ આપ્યો.‘એ હોત તો પણ આ કામ તો તમારે એકલાંએ જ કરવું પડ્યું હોત.’ યુવાન આટલું બોલીને અટકયો, પછી મુદ્દાની વાત પર આવી ગયો,

‘એક માણસને લાહોરમાંથી ભગાડવાનો છે.’‘કોણ છે ?’ દુગૉએ પૂછ્યું. 

‘નામ નહીં જણાવું, કામ જણાવું છું. એ એક ક્રાંતિકારી છે. થોડાક દિવસ પહેલાં જ એણે એક અંગ્રેજનું ખૂન કર્યું છે. જો પકડાશે તો એને ફાંસીની સજા થશે. સરકાર લાહોરની ધૂળમાં એનું પગેરું શોધી રહી છે. શહેરમાંથી બહાર જવાના એક-એક માર્ગ પર પોલીસ નજર રાખીને બેઠી છે. કોઈ વાહન ચેકિંગ વગર છટકી શકતું નથી. ભાભી, હા પાડતાં પહેલાં, વિચાર કરી લેજો. જાનનું જોખમ છે. ગોળી પણ ચાલી શકે છે.’’‘હું તૈયાર છું. મારે શું કરવાનું છે ?’ વીસ વર્ષની યુવતી જીવતો સાપ હાથમાં પકડવા માટે તૈયાર થઈ ગઈ. 

‘આજે મોડી રાત્રે એ યુવાન અહીં પહોંચી જશે. હું જ એને લઈને આવી પહોંચીશ. એનો ચહેરો-મહોરો પૂરા હિન્દુસ્તાનમાં હવે તો જાણીતો બની ચૂકયો છે. માટે એણે પૂરો વેશપલટો કરી લીધો હશે. એ હિન્દુસ્તાનમાં રહેતા અંગ્રેજ સાહેબના ગેટઅપમાં સજજ હશે. સાથે એનો નોકર પણ હશે.‘નોકર તો નિર્દોષ હશે ને ?’ દુગૉએ પૂછ્યું.‘ના, એ પણ ક્રાંતિકારી છે. આપણે મન ક્રાંતિવીર અને અંગ્રેજો માટે આતંકવાદી છે. તમારે ગોરી મેમસાહેબ બનીને પેલા બડા બાબુની સાથે પ્રવાસમાં સામેલ થવાનું છે. ક્રાંતિકારીની પત્ની બનીને. સાથે તમારો દીકરો હશે. પોલીસને ખબર છે કે એ યુવાન કુંવારો છે, એટલે તમને ત્રણેયને સાથે જોઈને કોઈને શંકા નહીં પડે.’ 

‘ક્યાં જવાનું છે? ક્યારે નીકળવાનું છે? કઈ રીતે?’ ‘કાલે સવારે કોલકાતા એક્સપ્રેસના ફર્સ્ટ કલાસમાં રવાના થવાનું છે. ટિકિટો આવી ગઈ છે. પહોંચવાનું છે કોલકાતા.’‘અરે ! તમારા ભાઈ ત્યાં જ ગયા છે. આજે સવારે જ એમની સાથે વાત થઈ, એ પૂછતા હતા કે કોંગ્રેસનું અધિવેશન આ વરસે કોલકાતામાં ભરાવાનું છે, હું એમાં હાજરી આપવા જવાની છું કે નહીં ?’‘તમે શો જવાબ આપ્યો, ભાભી ?’‘મેં ના પાડી, પણ હવે હું જઈશ. પતિને મળવા માટે નહોતી જવાની, પણ હવે એક દેશભકતને ભગાડવા માટે જઈશ. હે ભગવાન! મારી સહાય કરજે! મારા પતિના મનમાં કશી ગેરસમજ ન પ્રગટે!’

ચર્ચા પૂરી થઈ. મોડી રાત્રે ત્રણ યુવાનો ખડકીમાં દાખલ થયા. ગોરાસાહેબે યુરોપિયન ઓવરકોટ, પેન્ટ અને બૂટ પહેર્યાં હતાં. 

માથા પર તીરછી અદામાં ફેલ્ટ હેટ ધારણ કરેલી હતી. સાથે જાણે છેલ્લી સાત પેઢીથી નોકર પરંપરા ચાલી આવતી હોય એના વારસદાર જેવો એક નોકર હતો. દુગૉભાભી એ બંનેની સામે ધારી ધારીને જોઈ રહ્યાં. પહેલાં તો એ બંને ઓળખાયા જ નહીં, પછી જ્યારે ઓળખાયા ત્યારે દુગૉભાભીનાં મુખમાંથી આશ્ચર્ય મિશ્રિત શબ્દો સરી પડ્યા, ‘અરે ! આ તો આપણો ભગત છે !’હા, એ દેશી બાબુ હતા ક્રાંતિવીર ભગતસિંહ. સાથેનો નોકર હતો રાજગુરુ અને એમને લઈને આવનાર હતો સુખદેવ. ભારત માતાના લલાટ ઉપરના સૌથી તેજસ્વી સિતારા એવા આ ત્રણ સરફરોશ ક્રાંતિકારીઓ બહુ નજીકના ભવિષ્યમાં શહીદે આઝમ બનીને ઈતિહાસમાં અમર થઈ જવાના હતા. 

અત્યારે તો અંગ્રેજ પોલીસ અમલદાર સોંડર્સની હત્યા કરીને એ ત્રણેય લાહોર છોડી જવાની ફિરાકમાં હતા અને એમને મદદ કરવાના હતા એમના જ એક ક્રાંતિકારી મિત્ર ભગવતીચરણ બોહરાની પત્ની દુગૉદેવી.

ભગવતીચરણ મૂળ ગુજરાતના નાગર યુવાન હતા, પણ પંજાબમાં સ્થાયી થયાં હતાં. એમની પત્ની દુગૉ જ્યારે લગ્ન કરીને આવી હતી ત્યારે સામાન્ય, અશિક્ષિત અને અબુધ બાળા જેવી હતી. પતિનું પડખું સેવતાં-સેવતાં એ સસલી મટીને સિંહણ બની ગઈ હતી. અંગ્રેજી અને સંસ્કૃત પણ શીખી રહી હતી. એની ગોદમાં રમી રહેલા એક વર્ષના પુત્ર શચિને તો ભાન પણ ક્યાંથી હોય કે આવતી કાલે સવારે એ ભારતના સ્વાતંત્રય સંગ્રામની એક મહત્વની ઘટનાનું અતિમહત્વનું પાત્ર બની જવાનો છે ?! 

સવારે ભગતસિંહ કોલકાતા એક્સપ્રેસના ફર્સ્ટ કલાસના ડબ્બામાં ચડ્યા ત્યારે પ્લેટફોર્મ ઉપર ખડકાયેલા પોલીસમેનો પાઘડીધારી શિખ આતંકવાદીને પકડી પાડવા માટે આમથી તેમ ફાંફાં મારી રહ્યા હતા. ભગતસિંહે લાંબા કેશ કપાવી નાખ્યા હતા. ઓવરકોટનો કોલર ઊભો કરીને ચહેરાને અડધો-પડધો ઢાંકી લીધો હતો. તીરછી હેટ બાકીનું કામ પૂરી કરી આપતી હતી. તેમ છતાં જો કોઈ પોલીસ એમની તરફ ઝીણી નજરે જોવાનો પ્રયત્ન કરે, તો એમણે તેડેલો ‘પુત્ર’ શચિ જાણે પિતાને વહાલ કરતો હોય એવી અદામાં ગાલ પર ચૂમી કરી લેતો હતો. સાથે મેમસાહેબ બનેલાં દુગૉભાભી લાંબું ફ્રોક ચડાવીને ઊંચી એડીના સેન્ડલ પહેરીને ‘ખટ-ખટ’ કરતાં ચાલી રહ્યાં હતાં. નાગરાણી હતાં એટલે રૂપાળાં તો હતાં જ, ઉપરથી ગાલ ઉપર પાઉડરનો થર ! ગોરી મે’મ પણ એમની આગળ હબસણ જેવી લાગે એવો ઠાઠ હતો. 

અંગ્રેજ પોલીસ ફાંફાં મારતી રહી ગઈ અને ગાડી રવાના થઈ ગઈ. રેલવેના આજ સુધીના ઈતિહાસમાં કોઈ ટ્રેન આવા અને આટલા મોંઘેરા મુસાફરો સાથે ઊપડી નહીં હોય. બાજુના થર્ડ કલાસના ડબ્બામાં ભજન ગાતાં બાવાઓની જમાતમાં એક બાવો બનીને પ્રવાસ કરી રહ્યા હતા ચંદ્રશેખર આઝાદ. આ ચારેય જણા પછીથી આથમી ગયા. જિંદગી જેને સાચવી શકવાની ન હતી, એમને આ ટ્રેન સાચવીને લઈ જતી હતી. 

કોલકાતાના રેલવે સ્ટેશને ભગવતીચરણ બોહરા પત્નીને અને સાથીદારોને લેવા માટે આવ્યા. એમને તાર દ્વારા સમાચાર મળી ગયા હતા. એ દુગૉને શોધતા હતા, ત્યાં એક અંગ્રેજ મેડમ સામે આવીને ઊભી રહી ગઈ, ‘મને ઓળખી ?’ પતિએ પત્નીને તો ન ઓળખી, પણ એના અવાજને ઓળખ્યો. પોતાના મિત્રના પ્રાણ બચાવનાર પત્ની માટે છાતીમાંથી પ્રેમના સાત દરિયા સામટા ઊછળી પડ્યા. એ આટલું જ બોલ્યા,‘તને મેં આજે જ ઓળખી, દુગૉ !’ આજથી લગભગ અંશી વર્ષ પૂર્વેની ઘટના. 

રૂઢિચુસ્ત ભારતની એક સંસ્કારી નારી પોતાનાં પતિના મિત્રની પરણેતર બનીને ટ્રેનના એકાંત ડબ્બામાં પ્રવાસ ખેડે, કોલકાતા પહોંચ્યા પછી પણ ડોળ ચાલુ રાખવા ખાતર પારકા જુવાન સાથે હોટલના કમરામાં રાત ગુજારે અને એનો પતિ એની પવિત્રતાનો સ્વીકાર કરે, આ ‘ન ભૂતો ન ભવિષ્યતિ’ જેવી ઘટના છે. ભગવાન રામ પણ સીતાજી સાથે આવું નહોતા કરી શક્યા. ભગતસિંહ કોલકાતા જઈને બંગાળી ક્રાંતિકારીને મળ્યા, એમની પાસેથી બોમ્બ બનાવવાનું શીખ્યા અને પછી ધારાસભામાં બોમ્બવિસ્ફોટ કર્યો. પછી ફાંસીએ ચડી ગયા. નહીં ઓવરકોટ, નહીં પેન્ટ, નહીં હેટ, માત્ર બસંતી રંગનો ચોળો ધારણ કરીને ચાલ્યા ગયા. 

તાજેતરમાં એક સ્ત્રીનાં જીવનની કરુણ ઘટના સાંભળવા મળી. પતિ નોકરી પર હતો. એનો મિત્ર ઘરે મળવા આવ્યો. બહારથી જ પાછો ચાલ્યો ગયો. સાંજે પતિ મહાશયે ઘરે આવીને પત્નીને ફટકારી પછી ઘરની બહાર કાઢી મૂકી. ત્યારે થયું કે સાચું દામ્પત્ય ‘આઈ લવ યુ’ બોલી નાખવામાં નથી સમાઈ જતું, એ તો ક્રાંતિની વેદી ઉપર વિશ્વાસના ફૂલ ધરી દેવાનું જ બીજું નામ હોય છે. ભારત તો દુગૉભાભી જેવી વિરાંગનાઓનો દેશ છે. ‘ 

(રણમાં ખીલ્યું ગુલાબ, ડૉ.. શરદ ઠાકર)

 

1319 – સમયની ખરી ચાલ બાબત ખબર ક્યાં!…સત્ય કથા …ડો. શરદ ઠાકર

Dr. Sharad Thakar with PM Modi

Dr. Sharad Thakar is Gujarati Author. Writing “રણમાં ખીલ્યું ગુલાબ” since 1993 and “ ડૉક્ટર ની ડાયરી” since 1995 in leading Gujarati Daily New Paper. Author of 28 books, Recipient of many state level and national awards for literary work. Professionally a Gynaecologist at Ahmedabad.

સમયની ખરી ચાલ બાબત ખબર ક્યાં!…સત્ય કથા …ડો. શરદ ઠાકર

હું જ્યારે ડૉ.ભટ્ટના નિવાસસ્થાને ગયો, ત્યારે ઘરમાં જબરદસ્ત ધમાલ મચી હતી. ઘરની હાલત દેશની સંસદ જેવી બની ગઇ હતી. મેં રાડારાડનું કારણ પૂછ્યું. જવાબ મળ્યો કે ડૉ.ભટ્ટનો રૂમાલ જડતો ન હતો.ડૉ.ભટ્ટ આમ બધી બાબતે ડોક્ટર જેવા જ હતા, પણ ભૂલવાની વાતે પ્રોફેસરની જેવા હતા.‘મારે, યાર, અત્યારે બહાર જવું છે અને મારો હાથરૂમાલ જડતો નથી.’ ડૉ.ભટ્ટ ગાંડાની જેમ ઘરમાં ઘૂમી વળ્યા હતા. ટાલવાળા માથા ઉપર જે કંઇ બે-ચાર વાળ હતા તે પણ રૂમાલની ચિંતામાં એન્ટેનાની જેમ ઊભા થઇ ગયા હતા.

મેં સૂચન કર્યું, ‘એક રૂમાલ ખોવાયો હોય તો બીજો લઇ લો ને! ઘરમાં એક જ રૂમાલ રાખો છો?’ આવું કહેવાનો મને અધિકાર હતો, મારે એમના પરિવાર સાથે એવી ઘરવટ હતી.‘રૂમાલ તો એક ડઝન રાખું છું, પણ મારે આ શર્ટ-પેન્ટ સાથે મેચ થાય તેવો બ્રાઉન રંગનો હેન્કી જોઇએ છે. મારી પાસે છે પણ ખરો. ભગવાન જાણે ક્યાં ગૂમ થઇ ગયો? આ વસુ મારી કોઇ વસ્તુનું ધ્યાન રાખતી નથી!’ ડૉ.ભટ્ટના ગુસ્સાનું મિસાઇલ હવે પત્નીની દિશામાં તકાયું.

‘આ વસુ જ તમારી દરેક ચીજવસ્તુનું ધ્યાન રાખે છે.’ આવું બોલતાં, મલકાતાં, હાથમાં પતિને જોઇતો હતો એ રૂમાલ લઇને આવતાં ડૉ.ભટ્ટના ધર્મપત્ની ડ્રોઇંગરૂમમાં પ્રવેશ્યાં. પતિના હાથમાં રૂમાલ મૂક્યો.

‘થેન્કયુ! થેન્કયુ! ક્યાંથી જડ્યો?’ ડૉ. ભટ્ટે પૂછ્યું.

‘તમારા બૂટની અંદરથી.’

‘પણ બૂટમાં તો મોજાં હોવા જોઇએ!’

‘મોજાં તમારા રૂમાલવાળા કબાટના ડ્રોઅરમાં છે. લો, એ પણ લઇ આવી છું, નહીંતર બે મિનિટ પછી એને શોધવાની કસરત ચાલુ થઇ જાત!’ વસુબહેને બ્રાઉન રંગના મોજાંની જોડ પતિના હાથમાં મૂકી.

‘થેન્કયુ, વસુ! તું ન હોત તો આજે મારું શું થાત?’

‘આજની વાત છોડો, આખી જિંદગીની વાત કરો! તમારી નાની-નાની દરેક ચીજનું ધ્યાન હું જ તો રાખું છું! સાવ ભાન વગરના છો! રામ જાણે કેવી રીતે ડોક્ટર બની ગયા?!’ આવું બોલતી વખતે વસુબહેનના ચહેરા ઉપર પતિની કાળજી લેતી ભારતીય નારીનું અભિમાન ઝલકતું હતું અને આંખોમાં સુખી દાંપત્યનો સંતોષ મલકતો હતો.

વરસો થઇ ગયા આ ઘટનાને. નોકરીના સ્થળે હું એકલો જ રહેતો હતો. પત્ની અમદાવાદમાં હજુ ભણતી હતી. મારા કામમાંથી પરવારું કે તરત જ હું ડૉ. ભટ્ટના નિવાસસ્થાને જઇ પહોંચતો હતો. સાંજની ચા અમે સાથે માણતા હતા. રાત્રે ટીફિન જમવા પૂરતો હું મારા ઘરે જઉં અને તરત પાછો આવી જઉં. પછી મોડી રાત સુધી પત્તા ટીચતાં અને ગપ્પા મારતાં અમે બેસી રહીએ. મારી ભેંકાર જુવાનીના એ સમયને સંગાથના શોરગૂલથી ભરી દેવાનું પવિત્ર કાર્ય ડૉ.ભટ્ટ અને એમના પત્ની વસુબહેને પાર પાડ્યું હતું.

પતિ-પત્ની વચ્ચે ગજબનો પ્રેમ હતો, સુમેળ હતો, એકમેકને સમજવાની અને ગમા-અણગમા પારખવાની શક્તિ હતી. એમનું દાંપત્ય નર્યું ગળપણનું બનેલું મિષ્ટાન્ન ન હતું, પણ બધાં જ સ્વાદો ધરાવતી ચટપટી વાનગી જેવું હતું. ખરી મજા ડૉ.ભટ્ટના ભૂલકણાં સ્વભાવને કારણે આવતી હતી. તે દિવસે રૂમાલ ખોવાયો હતો, તો થોડાંક દિવસો પછી એમના ચશ્માં અર્દશ્ય થઇ ગયા!‘મારા ચશ્માં ક્યાં છે?’ ચશ્માં ક્યાં છે?’ ડૉ.ભટ્ટે ઘર માથે લીધું.

‘ચશ્માં તમારા નાક પર તો છે!’ વસુબહેને પતિનું ધ્યાન દોર્યું.‘આ તો દૂરનું જોવાના ચશ્માં છે, હું વાંચવા માટેના શોધું છું. તું આમ બાધાની જેમ મારી સામે ઊભી રહીને દલીલો ન કર! મને ચશ્માં શોધવામાં મદદ કર!’ ડૉ.ભટ્ટની ઘાંટાઘાંટ સાંભળીને વસુબહેને ઘરનો ખૂણેખૂણો ફેંદી નાખ્યો. છેવટે ચશ્માં જડ્યા ખરાં!‘થેન્કયુ, વસુ! થેન્કયુ! ચશ્માં ક્યાંથી મળ્યા?’ ડૉ.ભટ્ટના જીવમાં જીવ આવ્યો.

પણ વસુબહેનના જવાબથી પાછો જીવ ઊડી ગયો, ‘તમારા ટોઇલેટમાં ફ્લશની ટેંક ઉપર પડ્યા હતા!’‘ત્યાં કોણ મૂકી આવ્યું હશે?’ ‘તમે! બીજું કોણ લેટ્રીનમાં તમારા ચશ્માં પહેરીને જાય? તમને ટેવ છે ત્યાં બેઠાં-બેઠાં સવારનું છાપું વાંચવાની! હું તમારી આદતો જાણું છું માટે મેં ત્યાં તપાસ કરી. નહીંતર…’ અધૂરા વાક્યમાં જેટલાં ટપકાં હતા એના કરતાં વસુબહેનની આંખોમાં પતિની નાની-નાની વાતનું ધ્યાન રાખવાનું અભિમાન વધારે સમાયેલું હતું.

અમારો સથવારો લગભગ એક-દોઢ વરસનો રહ્યો. ખૂબ મજાઓ માણી, પણ સૌથી વધારે સાતત્યપૂર્ણ ઘટનાઓ આ ચીજવસ્તુઓ ખોવાઇ જવાની અને પાછી જડી જવાની બનતી રહી. દરેક વસ્તુ વસુબહેન જ ખોળી આપતાં. કારની ચાવી કચરાટોપલીમાંથી મળી આવે. ભટ્ટ સાહેબનો કોટ માળીયા પરથી જડી આવે. એક વાર સાહેબનું ટી-શર્ટ ખોવાયું હતું. ખૂબ શોધ્યું પણ ન જ મળ્યું. એ દિવસે ડૉ.ભટ્ટ શરીરના ઉપરના ભાગે એ ટી-શર્ટ સિવાય બીજું કશું જ પહેરવાના મૂડમાં ન હતા.

પણ ટી-શર્ટ એના માલિક કરતાંયે વધારે હઠીલું નીકળ્યું. બે મહિના પછી વસુબહેન જ્યારે તેલનો ડબ્બો લૂછવા માટે કપડાંનો ગાભો શોધતાં હતાં, ત્યારે મસોતાંના ઢગલા વચ્ચે પતિદેવનું ગૂમ થયેલું ટી-શર્ટ મળી આવ્યું. એ પણ ગાભા જેવું જ બની ગયું હતું. પણ ડૉ.ભટ્ટે જીદ પૂરી કરવા ખાતર એક વાર તો એ ગાભો પણ પહેરી નાખ્યો! પત્ની સામે જોઇને પૂછ્યું યે ખરું, ‘શું વિચારે છે? તારો પતિ કેવો હેન્ડસમ દેખાય છે એવું ને?’

‘ના, હું તો એવું વિચારતી હતી કે જો તમને હું ન મળી હોત તો તમારું શું થાત? ચશ્માં, પેન, બૂટ-મોજાં, હાથરૂમાલ અને પહેરવાના કપડાં આ બધું ખોઇને સાવ નડીંગ-ધડીંગ ફરતાં હોત! હું છું ત્યારે તમારી નાની-નાની દરેક વાતનું ધ્યાન રાખું છું.’ આવું બોલતાં વસુબહેનની આંખોમાં ચમકતાં સંતોષ અને મોં ઉપર લિંપાયેલી ગૌરવની લાગણીમાં ડૉ.ભટ્ટની સંમતિ પણ ભળેલી હતી અને મારી સાક્ષી પણ!એ પછી અમે છુટા પડ્યાં.

***

તાજેતરમાં મારે બહારગામ જવાનું બન્યું. એક જાણીતા શહેરમાં જાહેર સમારંભમાં મને વકતવ્ય આપવા માટે બોલાવવામાં આવ્યો હતો. અમદાવાદથી કારમાં જવાનું હતું. સમારંભનો સમય સવારના નવ વાગ્યાનો હતો. વહેલાં ઊઠીને પાંચ કલાકનો પ્રવાસ કરીને નિધૉરીત સમયે પહોંચવાનું શક્ય ન હતું. માટે આયોજકોએ રસ્તો કાઢ્યો, ‘તમે અમદાવાદથી સાંજે નીકળીને આગલા દિવસે રાતે જ આવી જાવ! સવારે બહુ વહેલા ઊઠવાની ચિંતા નહીં રહે! હોટલમાં તમારા માટે રૂમ બૂક કરાવી લઇશું.’ હું પહોંચી ગયો. હોટલના રજિસ્ટરમાં સહી કરતી વખતે ઉપર નીચેના ખાનાઓ ઉપર સહજપણે મેં નજર ફેરવી લીધી.

એક નામ વાંચીને હું ઊછળી પડ્યો. મારી તદ્દન બાજુના રૂમમાં ડૉ.ભટ્ટ અને શ્રીમતી ભટ્ટ ઊતરેલા હતા! કેટલાં બધાં વરસો પછી આ મિત્ર દંપતીને મળી શકાશે એ વિચારમાત્રથી હું રોમાંચિત થઇ ઊઠ્યો. મારા રૂમાં બેગ મૂકી ન મૂકી અને હું પડોશમાં દોડી ગયો. બેલ વગાડી. બારણું એક રૂપાળી યુવતીએ ઊઘાડ્યું. હું ડઘાઇ ગયો. અંદર પથારીમાં ડૉ.ભટ્ટ બેઠેલા હતા. યુવતી પારદર્શક ગાઉનમાં જેટલી ઢંકાતી હતી એના કરતાં વધુ તો છતી થતી હતી.

‘સોરી, ભટ્ટસાહેબ! આટલાં લાંબા સમય પછી તમને મળવાના જોશમાં મને લાગે છે કે મેં તમને ખોટા સમયે ખલેલ પહોંચાડી! રજિસ્ટરમાં મેં શ્રીમાન ભટ્ટ વાંચ્યું એટલે મને થયું કે વસુબહેન…’ડૉ.ભટ્ટ મારી પાસે દોડી આવ્યા, ‘નેવર માઇન્ડ, શરદભાઇ! જાણેઅજાણ્યે તમે મારી ખાનગી જિંદગી જોઇ લીધી. આ ઉત્કંઠા છે. બે વરસથી મારે ત્યાં નર્સ છે. અમે….યુસી…! પણ એક વિનંતી છે…આ વાત ખાનગી રાખજો. વસુને ખબર નથી….’ ડૉ.ભટ્ટ ખોવા જેવું ખોઇ નાખતા હતા,પણ શોધવા જેવું એમણે શોધી લીધું હતું! મને દયા આવી ગઇ વસુબહેન પર! એ બિચારી ભોળી ભારતીય ધર્મપત્ની એનાં પતિની દરેક નાની-નાની વાત પર નજર રાખતી રહી. એમાં આવડી મોટી વાત સાવ જ એનાં ધ્યાન બહાર નીકળી ગઇ!‘

(સત્ય ઘટના)

(શીર્ષક પંક્તિ: ડૉ.કેતન કારીયા)

https://gujaratiliterature.wordpress.com/2011/06/14/180511/

1272 – જિંદગી ઔર સિર્ફ જીને કે લિયે? જિંદગી ઈતની બેમકસદ હો નહીં શકતી…સત્ય ઘટનાત્મક વાર્તા..ડૉ. શરદ ઠાકર

Dr. Sharad Thaker

‘ડૉક્ટરની ડાયરી’ અને ‘રણમાં ખીલ્યું ગુલાબ’થી જાણીતા ડૉ. શરદ ઠાકરે સબળ વાર્તાઓથી ગુજરાતી સાહિત્યમાં એમનો આગવો વાચક વર્ગ ઊભો કર્યો છે.

સમાજમાં જીવાતા જીવનમાંથી જડેલી વાર્તાઓ,હ્રદય સ્પર્શી અને સંવેદનશીલ પ્રસંગોને આવરી લઈને ડો.ઠાકર માણસના દિલને સ્પર્શે તેવી વાતને ખૂબજ સરળતાથી અને રસાળતાથી રજુ કરે છે

ડો.શરદ ઠાકર વ્યવશાયએ એક ડોક્ટર છે.એમની વાર્તાઓ એમના અનુભવોમાંથી પ્રાપ્ત સત્ય કથાઓ ઉપર મુખ્યત્વે આધારિત હોઈ વાચકના દિલને એ સીધી સ્પર્શી જાય છે.આ વાર્તા પણ એનું એક ઉદાહરણ છે.

વિદેશમાં રહેતા એન.આર.આઈ.ડોકટરોમાંથી કેટલાક ડોકટરો વતન પ્રેમી પણ હોય છે અને દેશમાં વસતા ગરીબ દર્દીઓની સેવા કરવા આતુર હોય છે.આ સત્ય ઘટનાત્મક વાર્તામાં ડો.ઠાકર એવા કેટલાક દેશ પ્રેમી અને સેવા ભાવી ડોકટરોની વાત લઈને આવ્યા છે.

આ પ્રેરક વાર્તા આપને વાંચવી જરૂર ગમશે.
વિનોદ પટેલ

જિંદગી ઔર સિર્ફ જીને કે લિયે? જિંદગી ઈતની બેમકસદ હો નહીં સકતી..સત્ય ઘટનાત્મક વાર્તા … ડો. શરદ ઠાકર

તારીખ 6 જાન્યુઆરી, 2019. અમેરિકાથી ઊડેલું વિમાન અમદાવાદના ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ પર લેન્ડ થયું અને અંદરથી ગોરા, અર્ધ ગોરા અને ઘઉંવર્ણા પ્રવાસીઓ બહાર ઠલવાયા. ડિસેમ્બર-જાન્યુઆરીનો સમય એ સામાન્ય રીતે એન.આર.આઇ.ના આગમનનો સમય ગણાય છે. ઇંગ્લેન્ડ-અમેરિકામાં અગિયાર મહિના પરસેવો પાડીને થાક ઉતારવા માટે આપણા ગુજરાતીઓ વતનમાં પધારે છે. છઠ્ઠી તારીખે વિમાનમાંથી ઊતરેલા પ્રવાસીઓમાં પાંચ પ્રવાસીઓ એવા હતા જે પોતાનો થાક ઉતારવા માટે નહીં, પરંતુ થાક વધારવા માટે પધાર્યા હતા.

એમાં એક આપણા ગુજ્જુ ડૉક્ટર હતા. ડૉ. શીતલ પરીખ. ડૉ. શીતલભાઈ અમદાવાદમાંથી ડૉક્ટરીનો અભ્યાસ પૂરો કરીને ઘણાં વર્ષોથી અમેરિકાના ઓહાયો સ્ટેટમાં સિનસિનાટી ખાતે આવેલી બાળકો માટેની હોસ્પિટલમાં હાડકાંના વિભાગમાં નિષ્ણાત તરીકે સેવા આપી રહ્યા છે. ખૂબ સારું કમાયા છે. વિશાળ બંગલામાં રહે છે, ડોલરની દીવાલો છે અને ઐશ્વર્યની છત છે. સુખી થવા માટે હવે એમણે વધારે કશું જ કરવાની જરૂર નથી, પણ આજથી છ વર્ષ પહેલાં એમના દિમાગમાં અજંપાનો કીડો સળવળ્યો. જે દેશે મને ડિગ્રી આપી, ભણાવી ગણાવીને હોશિયાર બનાવ્યો, પરદેશમાં જઈને પૈસા કમાવાની આવડત આપી એ દેશ માટે મેં શું કર્યું?

• અમેરિકાથી ડૉ. શીતલના ફોન ઉપર ફોન આવવા લાગ્યા. ત્યાનું ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર કેવું છે? અહીંથી જે નિષ્ણાત સર્જનોને લઈને આવું, તેમના ઉતારાની સગવડ કેવી છે?

આ અજંપો એમની છાતીમાં શારડીની જેમ ઘૂમરાતો હતો ત્યાં જ અનાયાસે જવાબ જડી ગયો. અમદાવાદ ખાતે આવેલી હેલ્થ એન્ડ કેર સંસ્થાના મોભી ડૉ. ભગતસાહેબનો સંપર્ક થયો. ડૉ. ભગત ભારે જાલિમ માણસ છે. જાતે તો જિંદગી સેવામાં ખર્ચી નાખી, પણ જે એમના સંપર્કમાં આવ્યા તેમને પણ સેવામાં જોતરી દીધા. એમાં આ ડૉક્ટર શીતલ પણ ઉમેરાઈ ગયા.

‘આપણા ગુજરાત રાજ્યમાં હાથ-પગનાં વાંકા વળેલાં હાડકાંની જન્મજાત ખોડ ધરાવતાં અસંખ્ય બાળ વિકલાંગો છે. એ બધાં અત્યંત ગરીબ પરિવારોમાં જન્મ્યાં છે. કોઈના હાથ વળેલા છે તો કોઈના પગ વળેલા છે. આ બાળકોનું જીવન નર્કસમાન બની ગયું છે. તમે એમના માટે કંઈ કરી શકશો?’ ભગતસાહેબે પૂછ્યું.

ડૉ. શીતલે જવાબ આપ્યો, ‘હું એકલો તો કંઈ ન કરી શકું, પણ જો મારી સાથે કામ કરતા નિષ્ણાત ડૉક્ટરો સહકાર આપે તો ઘણું બધું કરી શકાય.’

ડાૅ. શીતલે એમનું કામ શરૂ કર્યું. એમની સાથે કામ કરતા બધા ડૉક્ટરો અલગ અલગ દેશોમાંથી આવેલા હતા. એક પણ ડૉક્ટર ભારતીય ન હતો. એમને મનાવવાનું કામ અઘરું હતું. ભારતની ગરીબી, ગંદકી, કોલાહલભર્યું વાતાવરણ, બેફામ ટ્રાફિક અને માણસોનાં ટોળેટોળાં! અમેરિકાની શ્રેષ્ઠ હોસ્પિટલમાં બેક્ટેરિયારહિત વાતાવરણમાં સાફસૂથરા દર્દીઓ ઉપર ઓપરેશન કરવા ટેવાયેલા આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિપ્રાપ્ત ડૉક્ટરો ગુજરાતના ગરીબ, ગંદા, અશિક્ષિત અને અભાગી દર્દીઓને સાજા કરવા માટે હજ્જારો માઇલનો પ્રવાસ કરીને અમદાવાદ આવવા તૈયાર થાય ખરા? અને જો થાય તો એમની ફી કેટલી માગે?

ડૉ. શીતલને એમનું કામ કરવા દઈને થોડી વાર આપણે ભગતસાહેબની ગતિવિધિ તરફ ધ્યાન આપીએ. ભગતસાહેબે સૌથી પહેલાં એમની સાથે જોડાયેલા ઓર્થોપેડિક સર્જનોને ભેગા કર્યા. ડૉ. કેતન દેસાઈ, ડૉ. દેવમુરારિ, ડૉ. મૌલિન શાહની સાથે મંત્રણા કરી. એક્શન પ્લાન તૈયાર કર્યો. શક્ય તેટલા દર્દીઓ સુધી વાત પહોંચાડી. ઝૂંપડાંઓમાં આશાનો સૂરજ ઝળહળવા મંડ્યો. મગન, વિઠ્ઠલ, રઘુ, ચીમન, બબલી, મંગુ, ચંપા આ બધાં અભાગી બાળકોનાં માવતરોની આંખો ચમકી ઊઠી. બધે વાત ફેલાઈ ગઈ. અમેરિકાથી મોટા ડૉક્ટરો આવશે અને આપણાં છોકરાઓ અને છોકરીઓનાં ઓપરેશનો કરીને એમને સાજાં-સારાં કરી આપશે. પછી એ બાળકો પોતાના પગ પર ટટ્ટાર ઊભાં રહીને ચાલી શકશે. લોકો તેની હાંસી કરે છે તે બંધ થઈ જશે. આ કૂબડાંઓને કન્યાઓ મળશે અને કુબજાઓને વર મળી જશે. વાતાવરણ બંધાઈ ગયું.

અમેરિકાથી ડૉ. શીતલના ફોન ઉપર ફોન આવવા લાગ્યા. ત્યાનું ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર કેવું છે? અહીંથી જે નિષ્ણાત સર્જનોને લઈને આવું, તેમના ઉતારાની સગવડ કેવી છે? ભોજનનો પ્રબંધ કેવો હશે? તમારા ઓપરેશન થિયેટરનું અંદરનું વાતાવરણ ઇન્ટરનેશનલ સ્ટાન્ડર્ડનું હશે કે નહીં? ઓપરેશન માટે વપરાતાં સાધનો, દવાઓ તથા ઇમ્પ્લાન્ટનો ખર્ચો કોણ ભોગવશે? દર્દીઓનું શારીરિક આરોગ્ય કેવું હશે? એમનું શૈક્ષણિક સ્તર અને સમજદારીની કક્ષા કેવી હશે?

ડૉ. ભગતસાહેબ તરફથી સાંપડતા જવાબો મૂંઝવી નાખે તેવા હતા. દર્દીનાં મા-બાપ તદ્દન ગરીબ હશે. દર્દીઓ (બાળકો) મહિનાઓથી નહાયા ન હોય તેવાં ગંદાં હશે. પોષણનો અભાવ. ભાષાનું અજ્ઞાન. વાણી-વર્તનની શુદ્રતા. પણ અમારા તરફથી તમને પૂરો સહકાર મળી રહેશે. ઉતારાની વ્યવસ્થા, ભોજનપ્રબંધ, ઓપરેશન થિયેટરનું સ્તર શ્રેષ્ઠ કક્ષાનું આપીશું. અમારા ડૉક્ટરો, નર્સ બહેનો તથા અન્ય કર્મચારીઓ ખડેપગે સેવામાં હાજર રહેશે, પણ એક વાતની ચોખવટ કરી લઉં. તમને કે તમારા ડૉક્ટર મિત્રને ફી પેટે એક પૈસો પણ નહીં આપી શકું. જો સેવા કરવાનો સંતોષ લેવો હોય તો આવજો; તો જ આવજો અને હું વિશ્વાસ અપાવું છું કે એમાં કચાશ નહીં રહે.

ડૉ. શીતલનો જવાબ આવી ગયો, ‘અમે આવીએ છીએ.’ આ ઘટના 2013ની. એ પછી સતત પાંચ વર્ષથી ડૉક્ટર શીતલ પરીખ અમેરિકાથી ઊડીને, એમના નિષ્ણાત સર્જનમિત્રોને લઈને અમદાવાદ આવતા રહ્યા છે અને સેવાઓ આપતા રહ્યા છે. આ છઠ્ઠી જાન્યુઆરીએ વધુ એક વાર તેઓ આવી ગયા. એમની સાથે આવેલા ડૉક્ટરો કોઈ રેંજીપેંજી ન હતા. ડૉક્ટર મિસિસ વેન્ડી, ડાૅ. એન્ડ્રિયા ચાન, ડૉ. ડોમિનિક લેરોન, ડૉ. મિકાહ શિન્કલેર, આ બધાં એવાં નામો છે, જેમનું અમેરિકામાં માત્ર મુખદર્શન કરવું હોય તો પણ તગડી ફી ચૂકવવી પડે અને તે પણ ડોલરની કરન્સીમાં.

કોઈ અમેરિકામાં જન્મેલું હતું તો કોઈ કેનેડામાં. ડો. એન્ડ્રિયા ચાઇનીઝ મૂળની હતી. તો ડૉ. મિકાહ ફિલિપાઇન્સથી અમેરિકા ગયેલા હતા. આ બધાં ડૉ. શીતલ પરીખના પ્રેમના તાંતણે બંધાઈને અમદાવાદ આવી પહોંચ્યાં. આવતાં પહેલાં જ સ્પષ્ટતા કરી દીધી હતી, ‘વિમાનની આવવા-જવાની મુસાફરીનો ખર્ચો અમે જાતે ભોગવીશું.’ ડૉ. શીતલે કહ્યું.

‘રહેવાનું કોઈ મધ્યમ કક્ષાની હોટલમાં રાખીએ તો ફાવશે? કે કોઈ ડૉક્ટરના બંગલામાં ગોઠવીએ?’

સામૂહિક ઉત્તર મળ્યો, ‘રહેવાનું મોંઘામાં મોંઘી હોટલમાં રાખીશું. એનું બિલ જાતે ભોગવીશું.’

એમ જ થયું. મહેમાનોને રિસીવ કરવા ગયેલા ભગતસાહેબે પૂછ્યું, ‘લંચ, ડિનર અને બ્રેકફાસ્ટનું શું કરીશું?’

ફરીથી કોરસ ગુંજી ઊઠ્યું, ‘સવારનો બ્રેકફાસ્ટ અને સાંજનું જમણ સ્વખર્ચે હોટલમાં જ કરી લઈશું. આખો દિવસ તો ઓપરેશનો ચાલતાં હશે એટલે લંચ માટે બહાર જવા જેટલો સમય નહીં રહે.’

એનો તોડ ભગતસાહેબ પાસે હતો. બપોરે દોઢ વાગ્યે, બે વાગ્યે કે અઢી વાગ્યે જ્યારે ઓપરેશનોમાં ઇન્ટરવલ પડે ત્યારે બધા મહેમાનોને સંસ્થાના જ એક રૂમમાં શુદ્ધ ભારતીય ભોજન જમાડવાનું ગોઠવી દીધું.

તારીખ 7મી જાન્યુઆરીની સવારે ચા-નાસ્તો પતાવીને ડૉક્ટરો કામ પર ચડી ગયાં. કુલ 155 દર્દીઓને તપાસ્યા. એમાંથી 45 બાળકોને ઓપરેશન માટે અલગ તારવ્યાં. આ એવાં બાળકો હતાં જેમની ડિફરમિટી ખૂબ વધારે હતી. એ પછી ઓપરેશનોનો સિલસિલો શરૂ થયો. એક એક ઓપરેશન કલાકો સુધી ચાલનારું અને થકવી નાખનારું હતું. ભગતસાહેબે સંસ્થાના ઓપરેશન થિયેટરને વર્લ્ડ ક્લાસનું બનાવી દીધું હતું.

ડૉ. પ્રકાશ ભટ્ટ બધી વ્યવસ્થા પર નજર રાખી રહ્યા હતા. સ્થાનિક સર્જનોની ટીમ અમેરિકાથી આવેલાં સર્જનોને મદદ કરી રહી હતી. સતત 10થી 12 કલાક સુધી ઓપરેશનો ચાલતાં રહ્યાં. દૂર દૂરનાં ગામડાંઓમાંથી આવેલાં સાવ ચીંથરેહાલ માવતરો પોતાનાં ખોડખાંપણવાળાં બાળકોને અજાણ્યાં ડૉક્ટરોના હાથમાં સોંપીને થિયેટરની બહાર બેસીને ભીની આંખે ઈશ્વરને પૂછી રહ્યા હતા, ‘હે ભગવાન! આ સપનું છે કે સાચું? અમારાં સંતાનોને જોઈને અમારા જ ગામના લોકો હાંસી ઉડાવતા હતા ત્યારે આ દેવતાઈ લોકો કોના મોકલ્યા અહીં આવી પહોંચ્યાં છે?’

આ ગરીબ બાળ વિકલાંગોની સારવાર માટે જેટલો ખર્ચ કરવો પડ્યો એ તમામ ખર્ચ સંસ્થાએ જાતે જ ભોગવ્યો. મોંઘી-મોંઘી દવાઓ, ઇમ્પ્લાન્ટ્સ, રહેવાનો તથા ભોજનનો ખર્ચ ઉપરાંત 8 લાખ રૂપિયાની કિંમતનું ડ્રિલ મશીન આ બધું દાતાઓનાં ખિસ્સાંમાંથી આવી ગયું.

હું જ્યારે આ પરદેશી પંખીડાંઓને મળ્યો ત્યારે તેઓ થાકીપાકીને પછી પણ પ્રસન્ન જણાતાં હતાં. મેં પૂછ્યું, ‘તમે આ અભણ બાળકો અને એમનાં મા-બાપો સાથે વાતચીત કેવી રીતે કરી શક્યાં? એમને તો ગુજરાતી પણ શુદ્ધ બોલતા આવડતું નથી?’

ડૉ. વેન્ડીએ જવાબ આપ્યો, ‘જગતમાં સૌથી અસરકારક ભાષા ઇશારાઓની જ હોય છે અને જે વાત વાણીથી નથી બોલી શકાતી તે આંખો બોલી નાખે છે.’

જ્યારે મેં મહેમાનોનો આભાર માનતા કહ્યું, ‘તમારો ખૂબ ખૂબ આભાર! મારા ગરીબ દેશનાં અત્યંત ગરીબ બાળકો માટે તમે ઈશ્વર બનીને આવ્યાં છો. એમની પાસે આભાર માનવા જેટલા શબ્દો નથી. એ બધાં વતી હું તમારો આભાર માનું છું.’

ડૉ. મિકાહ ભીના અવાજમાં બોલી ઊઠ્યા, ‘મિત્ર, જે વાત તમે શબ્દોમાં કહી એ જ વાત એ બાળકોની આંખોમાં ઊભરાયેલાં આંસુઓએ અમને જણાવી દીધી છે.’

(આવતા વર્ષે પણ ડૉ. શીતલ પરીખ ફરીથી આવવાના છે. ખોડખાંપણવાળાં બાળકોનાં મા-બાપ સંપર્ક સાધી શકે છે.)

drsharadthaker10@gmail.com

સૌજન્ય … દિવ્ય ભાસ્કર … ડો.શરદ ઠાકર 

વાર્તા લેખક ડો. શરદ ઠાકર ની અગાઉ વિનોદ વિહારમાં પોસ્ટ થયેલ આવી બીજી વાર્તાઓ વાંચવા અહીં ક્લિક કરશો.

1239- કેવળ દવાથી રોગ અમારો નહીં મટે, સંબંધ પણ ઉમેરો જરા સારવારમાં….વાર્તા….ડૉ. શરદ ઠાકર

Dr. Sharad Thakar with P.M. Modi

‘ડૉક્ટરની ડાયરી’ અને ‘રણમાં ખીલ્યું ગુલાબ’થી જાણીતા ડૉ. શરદ ઠાકરે સબળ વાર્તાઓ થકી આગવો વાચકવર્ગ ઊભો કર્યો છે.

ડો.ઠાકર વ્યવશાયએ એક ડોક્ટર છે.એમની વાર્તાઓ એમના અનુભવોમાંથી પ્રાપ્ત સત્ય કથાઓ ઉપર મુખ્યત્વે આધારિત હોઈ વાચકના દિલને એ સીધી સ્પર્શી જતી હોય છે.

આ વાર્તા પણ એનું એક ઉદાહરણ છે. વી.પ.  

કેવળ દવાથી રોગ અમારો નહીં મટે, સંબંધ પણ ઉમેરો જરા સારવારમાં
વાર્તા….ડૉ. શરદ ઠાકર

 

એક નારીના કેટલા ‘મૂડ્ઝ’ હોઈ શકે? કેટલાં રૂપ હોઈ શકે? અલગ-અલગ ભાતના કેટલા ચહેરા હોઈ શકે? આ બધું અલગ-અલગ સ્ત્રીઓમાં નહીં, પણ એક જ સ્ત્રીમાં. સ્ત્રી પણ શાની? હજુ તો ઊગીને ઊભી થઈ રહેલી, સંસાર નામની નદીના વહેણમાં પગ મૂકી રહેલી અને સહર્ષ સહીસલામત સામા કાંઠે પહોંચી જવા માટેનાં સપનાંઓ સાથે રાખીને જીવતી એક ભોળી, નિર્દોષ યુવતીની આજે વાત કરું છું.

નામ એનું પ્રાચી. સાગના સોટા જેવી પાતળી દેહલતા. ગોરો વાન. શાર્પ ફીચર્સ. સ્વચ્છ આંખો. સાફ નજર, પણ મોં પર ચિંતાનાં વાદળોનો ઘટાટોપ. સાથે એનાં મમ્મી હતાં.

‘ક્યાંથી આવો છો?’ મેં સહજ વાર્તાલાપની શરૂઆત કરી. એ સાથે જ જાણે કેનાલમાં ગાબડું પડે અને જે ઝડપથી પાણી ખેતર પર ફરી વળે તેવી જ ઝડપથી એની બંને આંખોમાંથી ધારા વહી નીકળી.

‘સર, મને સુરતમાં પરણાવેલી છે. પિયર આણંદમાં છે. અત્યારે હું આણંદથી આવી છું. તમારા લેખો વર્ષોથી વાંચું છું એટલે આવી છું. તકદીરના હાથનો તમાચો ખાઈ ચૂકી છું એટલે આવી છું. નિરાશાની અંધારી રાત પસાર કરીને આશાનો સૂરજ જોવો છે, માટે આવી છું. સર, પ્લીઝ, મારી જિંદગી હવે તમારા હાથમાં છે.’

મારે એને કેમ કરીને આશ્વાસન આપવું કે તું છાની રહી જા, તને હવે ક્યારેય હતાશા નહીં મળે! હું ડૉક્ટર છું, ભગવાન નથી. હું પ્રારંભમાં જ એની પીડાની વાછટથી પલળી ગયો.

પછી જે જાણવા મળ્યું તે કંઈક આવું હતું. ઉચ્ચ શિક્ષણ પામેલી, સારી જોબ કરતી પ્રાચી લગ્ન કરીને સુરત ગઈ. પતિ સારો હતો. એને પ્રેમથી સાચવતો હતો. બંનેનાં લગ્નજીવનના શરૂઆતી મહિનાઓ પસાર થઈ ગયા પછી બંનેએ બાળક વિશે વિચાર કર્યો. સાવ સહજતાથી-સરળતાથી પ્રાચીને પ્રેગ્નન્સી રહી ગઈ.

અહીં સુધી બધું સારી રીતે ચાલ્યું, પણ જ્યારે પ્રાચી ગાયનેકોલોજિસ્ટ પાસે ચેકઅપ માટે ગઈ, ત્યારે ડૉક્ટરે એની સોનોગ્રાફી કરીને આઘાતનજક સમાચાર આપ્યા, ‘ગર્ભના બે મહિના પૂરા થઈ ગયા તો પણ એનો વિકાસ જણાતો નથી. ગર્ભના ધબકારા પણ પકડાતા નથી. તમારો ગર્ભ મૃત્યુ પામ્યો છે.’ પછી સલાહ આપી, ‘આ મૃત ગર્ભને અંદર રહેવા દેવાથી નુકસાન થશે. જેમ બને તેમ ઝડપથી ક્યુરેટિંગ કરાવી લો.’

પ્રાચીએ બીજા એક ડૉક્ટરનો અભિપ્રાય મેળવી લીધો. સલાહ સાચી હતી. ગર્ભપાત કરાવવો જ પડ્યો.

‘કંઈ વાંધો નહીં.’ એના પતિ પ્રેયસે હિંમત આપતાં એને સમજાવી, ‘આવું તો થાય. આપણે ક્યાં ઘરડાં થઈ ગયાં છીએ? છએક મહિના પછી ફરીથી કોશિશ કરીશું. ભગવાન આપણને બીજી વાર તો સુખનું મોં દેખાડશે જ.’

આઠેક મહિના પછી પ્રાચીને ફરીથી ગર્ભ રહ્યો. આ વખતે ડૉક્ટરે તમામ આવશ્યક સારવાર ચાલુ કરાવી દીધી. ખોરાક, આરામ, હોર્મોન્સનાં ઇન્જેક્શનો, ગર્ભનો વિકાસ સારો થાય તેવી ટેબ્લેટ્સ બધું જ.

પાંચ મહિના પૂરા થયા. પ્રાચીના મનને ‘હાશ’ થઈ. ત્યાં એક દિવસ બપોરના સમયે એને બ્લીડિંગ ચાલુ થઈ ગયું. તરત જ એણે પતિને ફોન કરી દીધો, ‘હું ડૉક્ટરને ત્યાં જાઉં છું. તમે પહોંચો.’

ડૉક્ટરે તપાસીને ફરી પાછો એક નિસાસો નાખ્યો, ‘આઇ એમ સોરી, બહેન. ગર્ભાશયનું મુખ ઊઘડી ગયું છે. આ ગર્ભ હવે વધારે સમય માટે અંદર ટકી નહીં શકે.’

એકાદ કલાકમાં જ પ્રસૂતિની જેમ જ કાચો ગર્ભ બહાર આવી ગયો. સાડા ચારસો ગ્રામ વજન હતું. બે-ચાર હળવા શ્વાસો અને એક જોરદાર આંચકો ખાઈને એ પ્રભુના ધામમાં પહોંચી ગયું.

આટલું બોલતાંમાં તો ફરી પાછાં પ્રાચીની આંખોમાં ખારા પાણીનાં પૂર ઊમટ્યાં. થોડી વાર રહીને એણે બબ્બે સપનાંઓની રાખ ઉપર ત્રીજા સ્વપ્નનું ચણતરકામ શરૂ કર્યું.

‘સર, અત્યારે હું ત્રીજી વાર પ્રેગ્નન્ટ છું. આ વખતે તો હું પહેલેથી જ મારાં મમ્મી-પપ્પાના ઘરે આવી ગઈ છું. જોબમાં પણ લાંબી મુદતની રજા મૂકી દીધી છે. ભલે પગાર ના મળે, પણ મારે મન અત્યારે પગાર મહત્ત્વનો નથી, પ્રેગ્નન્સીનું પૂરું પરિણામ મહત્ત્વનું છે.’

‘અત્યારે તારે કોઈ ડૉક્ટરની સારવાર ચાલી રહી છે?’ મેં હવે સાવધાનીપૂર્વક વિગતો પૂછવાની શરૂઆત કરી.

‘હા, સર. અમારા સુરતવાળા ડૉક્ટરે એક વાર ચેકઅપ કરીને જે સારવાર લખી આપી હતી તે હું નિયમિત લઉં છું. પૂરેપૂરો આરામ કરું છું, પણ સાચું કહું સર, મને હવે બીજા કોઈ જ ડૉક્ટરમાં વિશ્વાસ નથી રહ્યો, એટલે હું તમારી પાસે…’

મેં એની આંખોમાં પરમ શ્રદ્ધાનો દીપ જલતો જોયો, પણ નીતિમત્તાનું પાલન કરવા માટે મારે એને આગળ બોલતાં અટકાવવી પડી, ‘એવું ન બોલીશ પ્રાચી. ડૉક્ટરો બધા સારા અને એકસરખા. કેટલાક તો વળી મારા કરતાં પણ હોશિયાર હોઈ શકે. હું બીજાથી વિશેષ એક જ કામ કરી શકું. તારી શ્રદ્ધાના બદલામાં હું મારી સારવારમાં થોડોક સંબંધ ઉમેરી શકું. ઉપરાંત તું દર પંદર દિવસે કે દર મહિને આણંદથી અમદાવાદ સુધી રોડ રસ્તે આવે ને પાછી જાય એ પણ સલાહભર્યું ન કહેવાય, માટે હું તને દોઢ-બે મહિને એક વાર બોલાવીશ. સારવાર વિશે સૂચના આપીશ, પણ તારે આણંદમાં સ્થાનિક ડૉક્ટર પાસે તો જવું જ રહ્યું. ગમે ત્યારે ‘ઇમરજન્સી’ ઊભી થાય તો તું ત્યાં જઈ શકે એટલા માટે.’

પ્રાચીના ચહેરા પર ત્રીજો રંગપલટો દેખાયો. પહેલાં ચિંતાનો રંગ હતો, પછી શ્રદ્ધાની ચમક અને હવે સમાધાનનો ભાવ હતો.
‘ભલે સર. જેમ તમે કહેશો તેમ જ કરીશ. તમે કોઈ ડૉક્ટરને ઓળખો છો આણંદમાં? તો હું ત્યાં જ જઉં.’

મેં અમારા જાણીતાં ગાયનેક સ્પેશિયાલિસ્ટ કપલનું નામ સૂચવ્યું. દાયકાઓ પહેલાં એ ફિમેલ ગાયનેકોલોજિસ્ટ મારી સાથે વી.એસ. હોસ્પિટલમાં હતાં. પતિ-પત્ની બંને હોશિયાર. મેં એમનું નામ સૂચવ્યું. દવાઓ લખી આપી. પ્રાચી એની મમ્મીને લઈને વિદાય થઈ.

સમય પસાર થતો ગયો. સારી રીતે પસાર થતો ગયો. પાંચમો મહિનો ચાલતો હતો એ સમયે એને ગર્ભપાત થઈ ગયો હતો એ વાત મારા ધ્યાનમાં હતી. જો એના ગર્ભાશયના મુખ ફરતે ટાંકો લઈ શકાય તો કદાચ આ વખતે ગર્ભ ટકી જાય, પણ મેં જાણી લીધું કે એનો ગર્ભ નીચે આવી ગયો હોવાથી ટાંકો મારવામાં જોખમ હતું.

શ્રેષ્ઠ કાળજી અને તમામ દવાઓના કારણે પ્રાચીની પ્રેગ્નન્સી પાંચમો મહિનો પાર કરી ગઈ. છઠ્ઠો પૂરો થયો. સાતમો પણ લગભગ પૂરો થવા આવ્યો.

હું એક અગત્યના પ્રસંગે જૂનાગઢમાં હતો ત્યારે મારા મોબાઇલ ફોનના સ્ક્રીન પર પ્રાચીના નામથી ‘સેવ’ કરેલો નંબર ઝબકી ઊઠ્યો. મેં ‘કોલ’ રિસીવ કર્યો. પ્રાચીનાં મમ્મી હતાં, ‘સર, આજે અચાનક પ્રાચીને બ્લીડિંગ શરૂ થઈ ગયું. અમે કારમાં એને લઈને તમારે ત્યાં આવવાં નીકળીએ છીએ. તમે હાજર હશોને?’

હું શો જવાબ આપું? મારે કહેવું પડ્યું, ‘ના બહેન, તમે અત્યારે સ્થાનિક ડૉક્ટરને ત્યાં પહોંચી જાવ. એ ચેકઅપ કરી લે એ પછી મને ફોન પર જણાવો કે પ્રાચીને અમદાવાદ સુધી લાવી શકાય તેમ છે કે નહીં! હું તરત જ અહીંથી રવાના થઈ જઈશ.’ મારે જૂનાગઢથી અમદાવાદ પહોંચવામાં સાડા પાંચથી છ કલાક લાગી જાય, પણ ત્યાં સુધી મારા સાથી ડૉક્ટરો પ્રાચીને ‘ઇમરજન્સી કેર’ તો આપી જ શકે.

અડધા કલાકમાં આણંદથી ડૉક્ટરનો ફોન આવ્યો, ‘શી ઇઝ ઇન ધ પ્રોસેસ ઓફ પ્રિમેચ્યોર લેબર. ગર્ભાશયનું મુખ ખૂલવા માંડ્યું છે. પ્રાચી અમદાવાદ સુધી પહોંચી નહીં શકે. રસ્તામાં જ…’

એ સમયે ‘ઓખી’ વાવાઝોડું ચાલતું હતું. કાલિત ઠંડી અને વરસાદી ભીનાશ હતી. મેં પ્રાચીનો વિચાર કરીને સલાહ આપી, ‘ઈશ્વરની ઇચ્છા હશે તો જ આવી મોસમમાં આવું બન્યું. હવે ડિલિવરી ત્યાં જ કરાવવી પડશે. બાળક જન્મે ત્યારે એનું વજન અને મેચ્યોરિટી જોયા પછી વિચારીશું.’

ડિલિવરી થઈ ગઈ. સાડા નવસો ગ્રામ વજનનો દીકરો જન્મ્યો હતો. અમદાવાદમાં તો એવી સવલતો છે કે છસો ગ્રામવાળું બાળક પણ બચી જાય છે, પણ ‘હાય હાય યે મજબૂરી, યે મૌસમ ઔર યે દૂરી!’ આણંદથી અમદાવાદ સુધી આવવામાં જ કળી કરમાઈ જાય.

આણંદમાં પણ સારા નવજાત શિશુનિષ્ણાતો છે જ. એવા એક ડૉક્ટરે બાબાને બચાવવા માટે ખૂબ પ્રયત્નો કર્યા. છ-સાત દિવસ નીકળી પણ ગયા. છેવટે મગજના રિપોર્ટમાં ખબર પડી કે બાળકનું મગજ પ્રિમેચ્યોર હોવાથી અને નબળાં ફેફસાંના કારણે સહેજ ઓક્સિજન ઓછો પડવાથી દિમાગમાં નુકસાન પહોંચ્યું છે. બાળકને વેન્ટિલેટર પરથી ખસેડી લેવામાં આવ્યું.

હું ખૂબ દુ:ખી હતો. પ્રાચીનું શું થયું હશે? એ ચાર-પાંચ દિવસ ખૂબ ખરાબ ગયા. પછી એક દિવસ પ્રાચી અને પ્રેયસ મને મળવા આવ્યાં. હવે લાગતું હતું કે એ કોઈ મક્કમ નિર્ણય પર આવી ગઈ હતી, ‘સર, હવે નેક્સ્ટ પ્રેગ્નન્સીમાં હું અને મારો હસબન્ડ અમદાવાદમાં જ નવે-નવ મહિના રહેવાનાં છીએ. તમારા હાથે જ ડિલિવરી કરાવવી છે. હું કહેતી હતીને કે મને તમારામાં પૂરી શ્રદ્ધા છે.’ હું આ અદભુત છોકરીને જોઈ રહ્યો. એની આંખોમાં આશાનું તેજ હતું અને ચહેરા પર આવનારા સુખનું આગોતરું સુખ! જે પસાર થઈ ગઈ તે ગઈ કાલ હતી, જે આવશે તે આવતી કાલ હશે. તો પછી આજે શા માટે રડવું? જો બીત ગઈ સો બાત ગઈ!

(શીર્ષક પંક્તિ : અદમ ટંકારવી)

ડો.શરદ ઠાકર 

ઈ-મેલ સંપર્ક …drsharadthaker@yahoo.com

સૌજન્ય-ડો. શરદ ઠાકર…દિવ્ય ભાસ્કર 

Courtesy-Laughing Gujju

”રણમાં ઉગ્યું એક ગુલાબ …”

ડો.શરદ ઠાકર ની કલમે એક બીજી અનોખી વાર્તા 

1143 – બાબો છે કે બેબી? …. ડો.શરદ ઠાકર

ડો.શરદ ઠાકરની વડા પ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદી સાથેની એક તસ્વીર  

લેખડો.શરદ ઠાકર વ્યવસાયે તબીબ હોવા ઉપરાંત એક લોકપ્રિય કટાર લેખક અને અનોખા સર્જક પણ છે.‘દિવ્ય ભાસ્કર’દૈનિકની બુધવારની પૂર્તિ ‘કળશ’માં ‘ડોક્ટરની ડાયરી’ અને રવિવારની પૂર્તિ ‘સન્ડે ભાસ્કર’માં પ્રસિદ્ધ થતી એમની લોક પ્રિય કોલમ ‘રણમાં ખીલ્યું ગુલાબ’ના ક ડો..શરદ ઠાકર ઘણાં વર્ષોથી શબ્દોની આરાધના કરીને એમની કલમની કરામતનો ગુજરાતી વાચકોને આસ્વાદ કરાવી રહ્યા છે.

સમાજમાં જીવાતા જીવનમાંથી જડેલી વાર્તાઓ,હ્રદય સ્પર્શી અને સંવેદનશીલ પ્રસંગોને આવરી લઈને ડો.ઠાકર માણસના દિલને સ્પર્શે તેવી વાતને ખૂબજ સરળતાથી રજુ કરે છે.તેમની કલમમાંથી હૃદયને સ્પર્શે એવી રસાળ શૈલીમાં શબ્દો સાહજિકતાથી નીતરે છે.એક સાથે એક આંખમાં આંસુ અને બીજી આંખમાં મુસ્કાન લાવવાની તાકાત આ ગુજરાતી સર્જકમાં છે.

બાબો છે કે બેબી? …. ડો.શરદ ઠાકર

એક જગાએ દર્દ હો તો થાય કંઇ એની દવા!
હોય જો રગરગ મહીં અંગાર, કોઇ શું કરે?

-મરીઝ 

‘સાહેબ, સોનોગ્રાફી કરાવવી છે. પેલું જોવા માટે…’‘શું જોવા માટે?’

‘બાબો છે કે બેબી…?’

‘માફ કરજે, બહેન! હું એ કામ નથી કરતો.’

‘કેમ નથી કરતા? અમે તો તમારા વીસ વરસ જૂનાં પેશન્ટ્સ છીએ. અમારું આખું ફેમિલી…’ ‘જાણું છું, બહેન. તમારા પરિવારની કુલ મળીને સાત સુવાવડો અને આઠ ઓપરેશનો મારા નર્સિંગહોમમાં થયેલાં છે. હું બીજા વીસ વરસ તમારા ફેમિલી ગાયનેકોલોજિસ્ટ તરીકે સેવાઓ આપવા તૈયાર છું. પણ ગર્ભનું જાતિ-પરીક્ષણ કરવું કે કરાવી આપવું એ અત્યારના કાયદા પ્રમાણે ખૂબ મોટો ગુનો બને છે. મારે ગુનેગાર નથી બનવું.’

છ-સાત મહિના પહેલાંની ઘટના. એક ચુસ્ત, રાજસ્થાની પરિવારની વહુ ચાર મહિનાની ગર્ભાવસ્થા સાથે મારી પાસે બાબો-બેબીની તપાસ કરાવવા માટે આવી. મેં ના પાડી, તો એ જીદ કરવા લાગી.

‘પણ તમે અમારું કામ શા માટે ન કરી આપો? અમે તમને પૈસા આપવા તૈયાર છીએ. તમારી ફી બોલો, ‘પાંચ હજાર? દસ હજાર?’

‘બહેન, કાયદા વિરુદ્ધનું કામ કરવા માટે પાંચ-દસ હજાર બહુ નાની રકમ ગણાય. એના કરતાં તો હું જૉ દારૂની હેરાફેરી કરું તો દર મહિને પાંચ-દસ લાખ પાડી શકું. મારે ખોટું કામ નથી કરવું, એટલે તો આ નાનાં-નાનાં પડીકાં વાળવા બેઠો છું. બાકી જૉ હું અસંતોષી હોત, તો આ આસમાન પણ મને ઓછું પડત!’

લક્ષ્મી એનું નામ. વરનું નામ મંગાજી મારવાડી. પૈસાદાર કુટુંબ. ચાર અલગ-અલગ વિસ્તારોમાં ચાર મોટા પ્રોવિઝન સ્ટોર્સ એમની માલિકીના. સંયુકત કુટુંબ. વડલા જેવા દાદાજી અને ધેઘૂર આંબલીના ઝાડ જેવી દાદીમા હજુ હયાત હતાં. ચાર દિયર-જેઠ અને ચાર દેરાણી-જેઠાણીનો જટાઝૂંડ ઝમેલો. દોથો ભરીને છોકરા- છૈયાં. નેવું ટકા ઉત્પાદન નર જાતિનું. માત્ર લક્ષ્મીની કૂખે બે ‘લખમીઓ’ જન્મેલી. આ ત્રીજી વારની ગર્ભાવસ્થામાં શું જન્મશે એ માત્ર ઇશ્વર જાણે.

બે દિવસ પછી લક્ષ્મી એના ધણીને સાથે લઇને આવી. મંગાજી સીધો માણસ પણ વેપારી હોવાના નાતે એની નસ-નસમાં જમા-ઉધાર અને નફો-નુકસાન રકતકણ-શ્વેતકણની જેમ વહી રહ્યાં હતાં. ‘સાહેબ, મું ઇમ જાણવા માંગતો કે મારી ઘરવાળીનાં પેટમાં ટાબરો હે કિ ટાબરી?’

‘જે દિવસે સુવાવડ થશે, તે દિવસે હું સૌથી પહેલાં તને જણાવીશ!’

‘ઇમ નહીં, સાહેબ. મારે તો અબાર જાણવું હે.’

‘વો તો મુશ્કિલ હી નહીં, નામુમકિન ભી હૈ.’

એના ભાગની દલીલો એણે કરી. મારા હિસ્સાના સંવાદો હું બોલી ગયો. છેવટે મારે કડક શબ્દોમાં કહી દેવું પડયું કે એમનું કામ એમની અપેક્ષા મુજબ હું કરી આપવાનો નથી, નથી અને નથી! એ માટે જૉ એમણે બીજા ગાયનેકોલોજિસ્ટ પાસે જવું હોય તો જઇ શકે છે. (એવા બે-ચાર જણાને તો હું ઓળખું પણ છું અને બહુ ટૂંકા સમયમાં એ મિત્રો મરવાના છે એ પણ હું જાણું છું!)

પણ લક્ષ્મી અને એનો વર મંગાજી મને વળગી રહ્યાં. પાંચ મહિના, છ મહિના, સાત,આઠ, નવ…! સમય અને હવા, દેખાતાં નથી પણ વહેતાં રહે છે. નવ મહિનાના અંતે એક દિવસ સવારના પહોરમાં લક્ષ્મી ‘લેબર પેઇન્સ’ સાથે મારા નર્સિંગહોમમાં દાખલ થઇ. મેં શારીરિક તપાસ પૂરી કર્યા પછી અંદાજ કાઢયો કે લગભગ બપોરના બે વાગતાં સુધીમાં એની સુવાવડ થઇ જવી જૉઇએ. સિઝેરિયન કરવાનો કોઇ પ્રશ્ન જ ઠતો નહોતો. બધું બરાબર હતું.

અંગત રીતે હું પોતે તણાવગ્રસ્ત હાલતમાં હતો. લક્ષ્મીને આ વખતે શું આવશે, બાબો કે બેબી? મને થયા કરતું હતું કે બાપડીને બાબો આવે તો સારું.

‘કેમ, તમે પણ દીકરા-દીકરીમાં ભેદ પાડવા મંડયા?’ મારો એક ડોકટર મિત્ર મને મળવા આવેલો, એણે કટાક્ષમિશ્રિત આશ્ચર્ય સાથે મને પૂછી લીધું.

‘ના, દોસ્ત! ભેદ ભગવાને નથી પાડયો, તો પછી એ બંને વરચે ભેદ જૉનારા આપણે કોણ? અને આમ પણ ગાયનેકોલોજિસ્ટની ભૂમિકા ક્રિકેટ મેચના તટસ્થ અમ્પાયર જેવી હોય છે. જે થાય તે જૉયા કરવાનું. સાક્ષીભાવે ભા રહેવાનું. કોઇ બેટ્સમેન શૂન્ય કરે કે સદી, અમ્પાયરે ન દુ:ખી થવાનું, ન રાજી થવાનું.’

‘તો પછી આ વખતે અમ્પાયર એવું કેમ ઇરછે છે કે આ બેટ્સમેન સદી જ ફટકારે?’

‘બાપડી લક્ષ્મીને બે દીકરીઓ તો પહેલેથી જ છે. ત્રીજી આવશે તો એનાં સાસુ-સસરા, જેઠ-જેઠાણીઓ અને આ મંગાજી એને સુખેથી જીવવા નહીં દે અને પાછી ચોથી સુવાવડ તો ભી ને ભી જ રહેશે… દીકરા માટે.’

સમય નીકળી ગયો. બપોરે એક વાગી ને સાડત્રીસ મિનિટ અને ચોવીસમી સેકન્ડે લક્ષ્મીએ બાળકને જન્મ આપ્યો. મારું પહેલું ઘ્યાન નવજાત શિશુની જાતિ તરફ ગયું. એ દીકરો હતો. મને ‘હાશ’ થઇ.

લક્ષ્મી પરસેેવે રેબઝેબ હાલતમાં માથું એક તરફ ઢાળીને પડી હતી. મેં લોહીથી ખરડાયેલું બાળક પગથી પકડીને ધું લટકાવીને એની સામે ધર્યું, ‘બે’ન! જૉ, તેં દીકરાને જન્મ આપ્યો છે! હવે તો ખુશ ને?’ ‘જાણું છું, સાહેબ! પાંચ મહિનાથી જાણું છું કે આ વખતે દીકરો આવવાનો છે એટલે ખુશ તો ખરી જ, પણ આજથી નહીં, પરંતુ પાંચ મહિનાથી…’

હું માની ન શકયો. ‘તને કેવી રીતે ખબર પડી કે આ વખતે દીકરો જ છે?

લક્ષ્મી હસી, ‘સોનોગ્રાફીનો ટેસ્ટ કરાવ્યો હતો ને! ડોકટરે પાંચમાં મહિને જ જણાવી દીધેલું કે…!’ હંુ હચમચી ગયો, શું? આટલા કડક કાયદા વરચે તને કોઇએ ગર્ભનું જાતિ પરીક્ષણ કરી આપ્યું? હું માની શકતો નથી!’

‘એમાં ન માનવા જેવું શું છે, સાહેબ? આ દેશમાં કાયદાનું શાસન નથી, પણ પૈસાનું રાજ ચાલે છે. પૈસો બોલે છે! એ પણ મોટી રકમ નહીં, માત્ર સાતસો રૂપિયા લઇને એક ડોકટરે એ કામ કરી આપ્યું જે તમે દસ હજારના બદલામાં પણ કરી આપવાની ના પાડતા હતા.’

‘પણ સરકાર આટલી કડક છે, અદાલતો આક્રોશમય છે, છતાં પણ આવું બધું ચાલતું હોય છે?’ લક્ષ્મી હસી. એ બહુ ભણેલી ન હતી. એની પાસે શાબ્દિક અભિવ્યકિત સબળ ન હતી પણ એનો ચહેરો ઘણું બધું બોલી રહ્યો હતો, ‘સાહેબ, સરકાર ફીફાં ખાંડે છે. ગાયનેકોલોજિસ્ટો અને સોનોગ્રાફી કિલનિકો પર દરોડાઓ પાડવાથી શું વળવાનું છે! ડોકટરો કંઇ સામે ચાલીને દર્દીના ઘરે થોડા જાય છે? આજ સુધીમાં આરોગ્ય ખાતાએ એવાં કેટલાં દંપતીઓને પકડયાં, જેઓ ગમે તે ડોકટરને પૈસાની લાલચ આપીને પોતાના સ્વાર્થ માટે આ પાપકર્મમાં ભાગીદાર બનાવે છે? સમસ્યાનું મૂળ બીજે કયાંક પડેલું છે. ડાળી-ડાંખળાને કાપવાથી કશું નથી વળવાનું. સમાજમાં ડોકટરોની ઇજજત કમ કરવાને બદલે દીકરીઓની સ્થિતિ સન્માનજનક બનાવો તો જ સ્રી-પુરુષનો જન્મદર સચવાશે. બાકી તો લક્ષ્મીની લક્ષ્મીઓ જન્મતાં પહેલાં જ મરતી રહેશે.

(શીષર્ક પંકિત:- અમૃત ‘ઘાયલ’)

ડો.શરદ ઠાકર
સંપર્ક —
drsharadthaker@yahoo.com

સૌજન્ય-https://gujaratiliterature.wordpress.com

( 853 ) શાંતિ અને સંતોષ એ બંને પૂર્ણવિરામ છે એ સિવાયના બધા સુખ અલ્પવિરામ છે …. ડો. શરદ ઠાકર

ડોકટરોનો વ્યવસાય દર્દીની જિંદગીની સાથે જોડાયેલો હોય છે. દર્દીની જિંદગી બચાવવા માટે એને અંગત શોખનાં કામો પડતાં મૂકીને ઘણીવાર હોસ્પિટલ દોડી જવું પડે છે.

આ સત્ય ઘટનાત્મક વાર્તાના લેખક ડો.શરદ ઠાકર પોતે એક જાણીતા ડોક્ટર તો છે જ પણ એક લોક પ્રિય વાર્તા લેખક પણ છે.ડોકટરના વ્યવસાયના એમના જાત અનુભવો પરથી એમણે ઘણી સત્ય ઘટના પર આધારિત વાર્તાઓ લખી છે એમાંની આ એક વાર્તા છે.

ઉતરાણ ઉપર પતંગ ચગાવતાં કુટુંબીજનોની અને મિત્રોની મરજી વિરુદ્ધ પણ પત્નીની મુક સંમતિથી વાર્તાના ડો. અશોકભાઈ હોસ્પિટલ દોડી જઈને એક સગર્ભા યુવતીની કઠીન ડીલીવરી કરાવી એનો જીવ બચાવે છે.આ વાર્તા વાંચી આ ડો. અશોકભાઈ પર અને ડોકટરના વ્યવસાય પર તમને જરૂર માનની લાગણી થશે.

વાર્તા લેખક ડો. શરદ ઠાકરે એમની આગવી શૈલીમાં વાર્તાની સરસ જમાવટ કરી છે.શરૂથી અંત સુધી વાર્તા રસ જાળવી રાખતી ડો. શરદ ઠાકરની આ સત્ય ઘટનાત્મક પર આધારિત વાર્તા મને ગમી એવી તમને  પણ જરૂર વાંચવી ગમશે . 

વિનોદ પટેલ 

શાંતિ અને સંતોષ એ બંને પૂર્ણવિરામ છે, એ સિવાયના બધા સુખ અલ્પવિરામ છે
લેખક- ડો. શરદ ઠાકર -Dr. Sharad Thakar

સવારથી જ બધા પતંગરસિકો ધાબા પર ચડી ગયા. આજુબાજુના લોકો પણ આશ્ચર્યમાં સરી પડ્યા.

ડો.અશોકભાઈ આજે સંપૂર્ણપણે રિલેક્સ્ડ મૂડમાં હતા. આજે ઉત્તરાયણ હતી. નર્સિંગ હોમમાં એમણે પાટિયું લટકાવી દીધું હતું: ‘આજે માત્ર ડિલિવરી કેસ સિવાય બીજા દર્દીઓને તપાસવામાં નહીં આવે. ડોક્ટરસાહેબ રજા ઉપર છે.’

આવું કરવા પાછળ એક કરતાં વધારે કારણો રહેલાં હતાં. પત્નીએ બે દિવસ પહેલાં જ અલ્ટિમેટમ આપી દીધું હતું: ‘તમને પરણીને આવી એ વાતને આજકાલ કરતાં પાંત્રીસ વરસ પૂરાં થયાં. આજ સુધીમાં એક પણ ઉત્તરાયણ તમારી સાથે ઊજવવા મળી નથી. આ ફેર તો તમારે અમારી સાથે અગાસી પર આવી જવાનું છે.’

ડો. અશોકભાઈને નવાઈ લાગી: ‘તમારી સાથે? કે તારી સાથે? ઘરમાં આપણે બે હુતો-હુતી જ છીએ. દીકરો-વહુ તો ફરવા ગયાં છે.’

‘એ ત્રણેય (દીકરાને એક દીકરી હતી) આવતી કાલ સુધીમાં પાછા આવી જવાના છે. રાજકોટથી દીકરી-જમાઈ પણ ઉત્તરાયણ કરવા આવવાનાં છે. સાથે એમનો દીકરો પણ. બાળકો તો દાદુની સાથે પતંગ ચગાવવા માટે થનગની રહ્યાં છે.’

ડો. અશોકભાઈ જવાબ આપે ત્યાં તો ફોન રણક્યો. ડો. તેજપાલ હતા: ‘હાય! શું ચાલે છે?’

‘બસ, ઉત્તરાયણની તૈયારી.’

‘તો એમાં ત્રીસ જણાની તૈયારી પણ ઉમેરી દેજો.’

‘કેમ?’

‘આપણા મેડિકલ એસોસિયેશનના દસેક ડોક્ટર મિત્રોએ નક્કી કર્યું છે. આખી જિંદગી બહુ વૈતરું કર્યું. હવે વર્ષના બધા જ તહેવારો સાથે મળીને ઊજવવા છે. વર્ષનો પહેલો તહેવાર ઉત્તરાયણ તો હવે આવી જ રહ્યો છે. પહેલો લાભ તમને આપીએ છીએ. સવારના ચા-નાસ્તાથી બપોરનું લંચ અને સાંજનું ડિનર બધું તમારે ત્યાં જ રાખવાનું છે. બી પ્રીપેર્ડ!’

અશોકભાઈને લાગ્યું કે સ્વજનો અને મિત્રોની વાત સાચી તો હતી જ. આ સાવ નાનકડા ટાઉનમાં એમની આખી જિંદગી દર્દીઓને સારવાર આપવામાં જ પસાર થઈ ગઈ. ગાયનેકોલોજિસ્ટ તરીકે તેઓ એકલા જ હતા. પાંત્રીસ વર્ષમાં કમાયા પણ ખૂબ સારું, પરંતુ જિંદગીમાં તમામ સુખો, આનંદો, ઉજવણીઓ કન્સલ્ટિંગ રૂમની ચાર દીવાલો વચ્ચે મૂરઝાઈ ગયું. પત્ની પરિવારને સાચવતી રહી, સામાજિક સંબંધોને નિભાવતી રહી. આજે પહેલી વાર સ્વજનો અને મિત્રો એમની પાસે કશુંક માગી રહ્યાં છે. બીજું કંઈ નહીં, માત્ર સમય માગી રહ્યાં છે.

એટલે એમણે પાટિયું લટકાવી દીધું: ‘આજે ડોક્ટર રજા પર છે.’

આગલા દિવસે પંદર હજાર રૂપિયાના પતંગો આવી ગયા હતા. પચાસ જેટલી ફીરકીઓ તૈયાર કરાવી હતી. રાજકોટની પ્રખ્યાત કાજુ-ચીકી (આઠસો રૂપિયે કિલોના ભાવની) દસ કિગ્રા. મગાવી લીધી હતી. કેટરરને ઓર્ડર આપી દીધો હતો. અગાસી પતંગોત્સવ માટે પહેલી વાર થનગની ઊઠી હતી.
ઉત્તરાયણ આવી પહોંચી. સવારથી જ બધા પતંગરસિકો ધાબા પર ચડી ગયા. આજુબાજુના લોકો પણ આશ્ચર્યમાં સરી પડ્યા. કોઈકે તો મોબાઇલ ફોન કરીને કહ્યું પણ ખરું: ‘સાહેબો, આજે બધા ડોક્ટરો અગાસી ઉપર હાજર છે; તો કોઈ બીમાર પડે એનું શું થશે?’

ડો. સાગરે જવાબ આપી દીધો: ‘આજે જે બીમાર પડે એનો ડોક્ટર ભગવાન!’

‘કાપ્યો છે’ની બૂમોથી હવા ગાજી ઊઠી. રંગ જામતો ગયો. સવારના પવન વધુ હતો, પણ લંચ પછી હવા સાનુકૂળ બની ગઈ. મધ્યાહ્્નના તાપમાં ચાળીસ જણા માથા પર કેપ અને આંખો પર ગોગલ્સ ચડાવીને પતંગની મજા માણવા લાગ્યા.

ત્યાં જ ડો. અશોકભાઈનો મોબાઇલ ટહુક્યો. અજાણ્યો નંબર હતો. કોઈ સ્ત્રીનો અવાજ હતો:

નમસ્તે સર, હું સરકારી હોસ્પિટલથી બોલું છું.’

‘કોણ?’

‘લેબર રૂમની ઇન્ચાર્જ સિસ્ટર ભાનુ પટેલ.’

‘બોલો સિસ્ટર! શું કામ છે?’ ડો. અશોકભાઈની નજર ઊંચા આસમાનમાં ચગી રહેલા પતંગ તરફ હતી અને કાન સિસ્ટરની વાતમાં.

‘સર, ગઈ કાલે રાતથી લેબર રૂમમાં એક ડિલિવરી કેસ દાખલ થયો છે. પહેલી જ ડિલિવરી છે. સર્વિક્સ છેલ્લા દોઢ-બે કલાકથી ફુલ્લી ડાઇલેટેડ છે, પણ બેબી બહાર આવતું નથી. પેશન્ટની હાલત બહુ જ ખરાબ છે.’

‘ઓહ! પણ તમારે ત્યાં તો ગાયનેક ડોક્ટર છેને!’

‘હા સર, પણ એ આજથી બે દિવસ માટે રજા ઉપર ગયા છે. એમનું ફેમિલી ભાવનગરમાં છે. ઉત્તરાયણ કરવા…’

‘સોરી સિસ્ટર! હું પણ આજે મારા ફેમિલીની સાથે ઉત્તરાયણ ઊજવી રહ્યો છું. તમે પેશન્ટને રાજકોટ ટ્રાન્સફર કરી દો!’

‘સર, એ શક્ય નથી. પેશન્ટ રસ્તામાં જ મરી જશે અને બાળક પણ…! જો તમે આવી જાવ તો બેયનો જીવ બચી જાય…’

ડો. અશોકભાઈએ પતંગની દોરી પુત્રવધૂના હાથમાં થમાવી દીધી. પત્નીની સામે જોઈને કહ્યું, ‘મારે જવું પડશે. હું અડધા કલાકમાં જ પાછો આવું છું.’

ધાબા ઉપર દંગલ મચી ગયું. દીકરો-વહુ નારાજ થઈ ગયાં. દીકરી-જમાઈનાં મોં ચડી ગયાં. પૌત્રી અને દૌહિત્ર ભેંકડો તાણીને રડવા લાગ્યાં. ડોક્ટર મિત્રોએ ટોણા માર્યા: ‘કંજૂસ! પૈસાની રોકડી કરવા જાય છે. અમને ખબર જ હતી કે આ માણસ…’

ડો. અશોકભાઈ નીકળી પડ્યા. કોઈને એટલું કહેવા પણ ન રોકાયા કે ‘આ કેસ મારો પ્રાઇવેટનો નથી. આમાં રોકડી કરવાનો સવાલ જ ઊભો થતો નથી. આ તો સરકારી દવાખાનામાં કોઈ ગરીબ સ્ત્રી દમ તોડી રહી છે એને બચાવવા માટે જઉં છું.’

જો કોઈ એક વ્યક્તિ કંઈ ન બોલી હોય તો એ ડોક્ટરની પત્ની હતી. એણે ધીમું હસીને પતિને વિદાય આપી દીધી. ડોક્ટરે એનો ખભો થપથપાવ્યો. એક હળવા સ્પર્શમાં બત્રીસ વર્ષ પહેલાંની આવી જ એક ઘટના સળવળી ઊઠી.

ત્યારે ડો. અશોકભાઈ મેડિકલ કોલેજમાં ગાયનેક વિભાગના છેલ્લા વર્ષની તાલીમ લેતા હતા. એક વર્ષ પહેલાં જ લગ્ન થયાં હતાં. પત્ની વસુ સુવાવડ માટે પિયરમાં ગઈ હતી. અચાનક એને દુખાવો ઊપડ્યો. ટાઉનમાં એક જ ગાયનેકોલોજિસ્ટ હતા. એ ફરવા માટે ગોવા ગયા હતા. ડિલિવરીમાં બહુ વાર લાગી. વસુબહેન ભગવાનને વિનવી રહ્યાં: ‘જલદી છેડાછૂટકો કરાવ! હવે નહીં જીવાય!’

સરકારી હોસ્પિટલની બધી નર્સ બહેનો થાકી ગઈ. અંતે ગામમાંથી એક મિશનરી લેડી ડોક્ટરે આવીને સુવાવડ કરાવી આપી. પરિણામે વસુબહેન જીવી ગયાં. દીકરો જન્મ્યો હતો જે આજે અગાસી પર નારાજ થઈને પતંગ ચગાવી રહ્યો હતો. જો વસુબહેનનો છેડાછૂટકો ન થયો હોત તો અત્યારે ધાબું સૂનું હોત.

ડો. અશોકભાઈ લેબર રૂમમાં પહોંચી ગયા. એમણે પણ અડધો કલાક મહેનત કરી; સુવાવડ ન જ થઈ. હવે બાળક પેટમાં જ ઝાડો કરી ગયું હતું. પાણી લીલા રંગનું આવતું હતું. બાળકનું મૃત્યુ હાથવેંતમાં હતું. પ્રસૂતા તો થાકીને લાશ જેવી બનીને પડી હતી.

ડો. અશોકભાઈએ નિર્ણય લઈ લીધો, ‘વેક્યૂમ લગાવવું પડશે. સિસ્ટર, મશીન લાવો.’

‘અહીં વેક્યૂમ મશીન નથી, સર.’ સિસ્ટરે જવાબ આપ્યો. ડો. અશોકભાઈ મારતી ગાડીએ ગયા. પોતાના નર્સિંગ હોમમાંથી વેક્યૂમ મશીન લઈને પાછા આવ્યા. બાળકના માથા પર ‘કપ’ લગાવીને વેક્યૂમ ડિલિવરી કરાવી દીધી. ખૂબ જહેમત પછી બાળક રડ્યું. પ્રસૂતાના ટાંકા વગેરે લઈને ડો. અશોકભાઈ જ્યારે ઘરે પાછા ફર્યા ત્યારે બપોરના ચાર વાગી ગયા હતા. ઓગણચાળીસ જણાના ચહેરાઓ નારાજ દેખાતા હતા. માત્ર એક ચહેરો ચિંતા સાથે પૂછતો હતો: ‘શું થયું? સિંહ કે શિયાળ?’

‘સિંહ! સિંહ! મા અને બાળક બંનેને બચાવીને આવ્યો છું.’ ડો. અશોકભાઈના અવાજમાં ચીકીની મીઠાશ હતી અને બત્રીસ વર્ષ પહેલાંનુ ઋણ ચૂકવી દીધાનો સંતોષ હતો.

આસમાનમાં રંગીન પતંગો ઊડતા હતા; આખું નગર ઉત્તરાયણ ઊજવી રહ્યું હતું.

ડો. અશોકભાઈ એમની ઉત્તરાયણ ‘ઊજવીને’ આવ્યા હતા.

(સત્યઘટના)

સાભાર- ડો. શરદ ઠાકર 

સૌજન્ય-દિવ્ય ભાસ્કર 

 

PM નરેન્દ્ર મોદી સાથેની ડો.શરદ ઠાકરની એક તસ્વીર  

વાર્તા લેખક ડો. શરદ ઠાકર નો પરિચય અને અગાઉ વિનોદ વિહારમાં પોસ્ટ થયેલ આવી બીજી સત્ય ઘટનાત્મક વાર્તાઓ વાંચવા અહીં ક્લિક કરશો.