1198- તમારા પતિને વિધુર બનતાં શીખવાડો…યે જો હૈ ઝિંદગી – ગીતા માણેક

તમારા પતિને વિધુર બનતાં શીખવાડો

કોઈ પણ કારણસર પત્નીની ગેરહાજરીમાં પતિ સવારની એક કપ ચા કે એક સાફ-સ્વચ્છ ટુવાલ માટે પુત્રવધૂ કે દીકરી પાસે આજીજી કરતો થઈ જાય એવી સ્થિતિ ન આવે એ જોવાની જવાબદારી સ્ત્રીની હોવી જોઈએ

યે જો હૈ ઝિંદગી – ગીતા માણેક

 

ગુજરાતી કોલમિસ્ટ જગતના રાજા કહી શકાય એવા કોલમિસ્ટ અને લેખક તેમ જ અમારા વડીલ ચંદ્રકાંત બક્ષીએ વર્ષો પહેલાં તમારી પત્નીને વિધવા બનતાં શીખવાડો એવો એક લેખ લખ્યો હતો. હજુ પણ અનેક કુટુંબોમાં સ્ત્રીઓને એ જાણ નથી હોતી કે પતિ કે પરિવાર પાસે કેટલી મિલકત છે, કઈ બેન્કમાં કેટલા રૂપિયા છે, ક્યાં કેટલું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ છે, કેટલા શેર્સ છે કે કોની પાસેથી કેટલા પૈસા લેવાના છે કે આપવાના છે એવી કોઈ માહિતી હોતી નથી. મોટા ભાગે પુરુષો પત્નીઓને કહી દેતા હોય છે કે ‘હું બેઠો છુંને પછી તારે શું ચિંતા’ પણ અચાનક આ બેઠેલો પુરુષ ચત્તોપાટ થઈ જાય છે. અકસ્માત કે હાર્ટ-એટેક કે એવી કોઈ બીમારી પર સવાર થઈને મોત ત્રાટકે છે ત્યારે આ બધા હિસાબો આપવા-લેવાનો સમય રહેતો નથી. અબજોપતિઓની પત્નીઓ પોતાના પતિની કે પોતાની માલિકીની સંપત્તિ હોવા છતાં આ બધા અંગે અજાણ હોવાને કારણે ઓશિયાળું અને બિચારું જીવન જીવતી હોય છે. તમારી પત્નીને તમારું એક નંબરનું અને બે નંબરનું ખાતું શું છે એની જાણકારી હોવી જોઈએ એવી શીખ ગુજરાતી વાચકોને આપવામાં આવી હતી.

આ મુંબઈ શહેરમાં પણ એવી મહિલાઓ છે જેઓ ક્યારેય બેન્કમાં સુધ્ધાં ગઈ નથી. તેમના કિચન, ટેલિવિઝન સિરિયલ અને લગ્ન, મરણ કે સીમંતના પ્રસંગો સિવાયની પણ એક દુનિયા છે એની તેમને ખબર નથી. આ મહિલાઓનો પતિ અચાનક ફટાકડાની જેમ ફૂટી જાય કે પછી કોઈ લલના સાથે લીલા કરવા ચાલ્યો જાય તો તેની સ્થિતિ દયનીય થઈ જાય છે. અલબત્ત, આના માટે ફક્ત પુરુષ નહીં પણ તે મહિલા પોતે પણ જવાબદાર હોય છે એવું અમે પણ ચોક્કસપણે માનીએ છીએ.

ખેર, આ વિષય પર ચંદ્રકાંત બક્ષીથી માંડીને અન્ય લેખકો લખી ચૂક્યા છે પણ જેમ પત્નીને વિધવા બનતાં શીખવવું જરૂરી છે એટલું જ પતિને વિધુર બનતાં શીખવવું જરૂરી નથી?

અમારા પ્રિય કવિ ગુલઝારની એક બહુ જ હૃદયસ્પર્શી કવિતા છે:

બુઢિયા, તેરે સાથ મૈંને, જીને કી હર શૈ બાંટી હૈ!

દાના પાની, કપડા લત્તા, નીંદે ઔર જગરાતે સારે,

ઔલાદોં કે જનને સે બસને તક, ઔર બિછડને તક!

ઉમ્ર કા હર હિસ્સા બાંટા હૈ…

તેરે સાથ જુદાઈ બાંટી, રૂઠ, સુલહ, તન્હાઈ ભી,

સારી કારસ્તાનિયાં બાંટી, ઝૂઠ ભી ઔર સચ્ચાઈ ભી,

મેરે દર્દ સહે હૈ તૂને,

તેરી સારી પીડે મેરે પોરોં સે ગુઝરી હૈ,

સાથ જિયે હૈં…

સાથ મરેં યે કૈસે મુમકિન હો સકતા હૈ?

દોનોં મેં સે એક કો ઇક દિન,

દૂજે કો શમ્શાન પે છોડ કે

તન્હા વાપસ લૌટના હોગા!!

આપણને ગમે કે ન ગમે, આપણે એના માટે તૈયાર હોઈએ કે ન હોઈએ, સંબંધો પ્રેમભર્યા હોય કે કંકાસથી છલોછલ પણ હકીકત તો એ જ છે કે બહુ થોડા અપવાદો બાદ કરતાં પતિ-પત્નીનું એકસાથે મૃત્યુ થયું હોય એવું ભાગ્યે જ બને છે. કવિ ગુલઝારે લખ્યું છે એમ જિંદગીના દરેક તબક્કે સાથ નિભાવ્યો હોય પણ બેમાંથી એક જણે બીજાને સ્મશાનમાં ચિતા પર ચડાવીને ઘરે એકલા પાછા ફરવાનું હોય છે. આ એકલતા ભયાનક હોય છે એ ખરું પણ દરકે પરિણીત વ્યક્તિએ પોતાનો જીવનસાથી ગુમાવવાની એ કારમી પીડાનો ક્યારેક તો સામનો કરવો જ પડતો હોય છે.

સંવેદનાના સ્તર પર બંનેએ, પછી તે પતિ હોય કે પત્ની, જીવનસાથીની ગેરહાજરીમાં જીવવા માટે આગોતરી તૈયારી કરવાની હોય જ છે, પણ બાહ્યજગતમાંય આ તૈયારી કરવી પડતી હોય છે.

પતિનું મૃત્યુ થાય તો પત્નીને આર્થિક તકલીફોનો સામનો કરવો પડે કે પછી દુનિયાદારીનું વ્યવહારુ જ્ઞાન ન હોવાને કારણે મુશ્કેલી અનુભવવી પડતી હોય એવા અનેક કિસ્સાઓ છે, પરંતુ પત્ની મૃત્યુ ન પામી હોય પણ બે-ચાર દિવસ બહારગામ ગઈ હોય કે બીમારીમાં પટકાઈ હોય તોય રઘવાયા થઈ જતા અને મા વિનાના બાળક જેવા પતિઓને અમે જોયા છે, કારણ કે આ પતિદેવોને પત્નીની ગેરહાજરીમાં એક કપ ચાના કે બે ટાઈમ ભોજનના ય સાંસા પડે છે. એ માટે કાં તો તેમણે હોટેલનો કે પછી કોઈ સગાં-સંબંધીઓનો આશરો લેવો પડે છે. એક યુવાન અને યુવતીનાં લગ્ન થયાં. લગ્નના બીજા દિવસે પતિ પથારીમાંથી ઊઠ્યો અને બાથરૂમમાં ગયો તો બાથરૂમમાં તેના ટૂથબ્રશ પર ટૂથપેસ્ટ લગાડીને તૈયાર હતી. તેનો ટુવાલ બાથરૂમમાં ટીંગાડી દેવામાં આવ્યો હતો. કપડાંને ઈસ્ત્રી કરીને મૂકવામાં આવ્યા હતા. રૂમાલ, મોજાં બધું જ તૈયાર કરીને મૂકવામાં આવ્યું હતું. પતિએ તરત જ બૂમ પાડીને પત્નીને બોલાવી. પત્ની દોડીને આવી એવું માનીને કે તેણે જે બધું ગોઠવી રાખ્યુ હતું એ જોઈને પતિ ખુશખુશાલ થઈ ગયો હશે પણ તેને બદલે પતિના ચહેરા પર નારાજગી હતી. પતિએ તેને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહી દીધું કે આજે તો આ બધું કર્યું પણ હવેથી આ બધું કરવાની જરૂર નથી. પત્નીના ચહેરા પરનો રંગ ઊડી ગયેલો જોઈને તેણે તેને બાજુમાં બેસાડીને સમજાવી કે જો, આજે તેં મારા ટૂથબ્રશ પર ટૂથપેસ્ટ લગાડવાથી માંડીને મારી જરૂરતની બધી જ ચીજવસ્તુઓ ગોઠવીને મૂકી છે. આવું તું કાયમ કરી શકીશ નહીં અને કરીશ તોય થોડા વખત પછી આનો તને બોજ લાગવા માંડશે. ત્યાં સુધીમાં મને બધું જ હાથમાં મળે એવી આદત પડી ગઈ હશે. ટૂંકમાં, આવી વ્યવસ્થા લાંબો સમય ચાલશે નહીં અને ચાલશે તોય એમાં કંટાળો પ્રવેશશે. આ સિવાય પણ હું તારા પર એટલા હદે નિર્ભર થવા નથી ઈચ્છતો કે મારું પોતાનું કામ કરવા માટે પણ મને તારી જરૂર પડે. માટે મહેરબાની કરીને મને મારાં કામ જાતે કરી લેવા દે. તું મારા જીવનમાં નહોતી ત્યારે પણ હું બ્રશ કરતો હતો અને નહાઈને જાતે જ તૈયાર થઈ જતો હતો.

કોણ જાણે કેમ પણ આપણે ત્યાં પ્રેમની વ્યાખ્યા એકબીજા પર નિર્ભર હોવું એવી થઈ ગઈ છે. પતિ-પત્ની વચ્ચે પ્રેમ હોય, લાગણી હોય કે ફોર ધેટ મેટર કોઈ પણ સંબંધોમાં પરસ્પર એકબીજા માટે સ્નેહ હોય એ સારી બાબત છે પણ પતિ-પત્નીના સંબંધોમાં એકબીજા માટેનો સ્નેહ કે દોસ્તી કરતાં વધુ એકબીજા પરની નિર્ભરતા પ્રવેશી જાય છે. પતિ-પત્ની પ્રેમી મટીને એકબીજાની જરૂરિયાત પૂરી કરનારા મશીન જેવા થઈ જાય છે. કેટલીય પત્નીઓને એવું કહેતાં સાંભળી છે કે મને તો અમુક જગ્યાએ ફરવા કે કોઈને મળવા જવું છે પણ કેવી રીતે જઈએ, કારણ કે હું જો થોડા દિવસ ન હોઉં તો મારા પતિ કે છોકરાઓ ભૂખ્યા રહે, ઘરનો કારભાર કોણ ચલાવે? મૃત્યુ તો બહુ દૂરની વાત છે પણ પત્ની કે ઘરની મુખ્ય મહિલાની ગેરહાજરીમાં ઘર નામની આ ફેક્ટરી સદંતર ખોટકાઈ જતી હોય છે. દાંપત્યજીવનનાં શરૂઆતનાં વર્ષોને બાદ કરતાં પછી ધીમે-ધીમે પતિ-પત્ની વચ્ચે પ્રણયને બદલે પરસ્પર ગુલામી પ્રવેશ કરી જાય છે. જ્યાં ગુલામી હોય, અસલામતીની ભાવના હોય ત્યાં પ્રેમ ક્યાંથી પાંગરી શકે!

જ્યાં હિંદુસ્તાની પ્રથા અનુસાર પતિ કમાતો હોય અને પત્ની ઘર સાચવતી હોય એ સંજોગોમાં મિલકત, સંપત્તિ અને અન્ય જરૂરી બાબતો અંગે પત્નીને વાકેફ રાખવી અને અચાનક એક્ઝિટ કરવાનો વારો આવે તો પત્ની અને બાળકો દર-દરની ઠોકર ખાતાં ન ફરે એટલી રીતે પત્નીને સજ્જ કરવાની જવાબદારી પતિની ગણી શકાય. એ જ રીતે પત્ની બીમાર થાય કે કોઈ પણ કારણસર ગેરહાજર હોય કે પછી અણધારી વિદાય લઈ લે તો પતિ સવારની એક કપ ચા કે એક સાફ-સ્વચ્છ ટુવાલ માટે પુત્રવધૂ કે દીકરી પાસે આજીજી કરતો થઈ જાય એવી સ્થિતિ ન આવે એ જોવાની જવાબદારી સ્ત્રીની હોવી જોઈએ.

આજુબાજુ નજર કરશો તો ખ્યાલમાં આવશે કે આજની નારી આત્મનિર્ભર બની છે. કાં તો પોતે કમાય છે અથવા જો ન કમાતી હોય તો પણ પતિના કામકાજ કે વ્યવસાય અંગે વાકેફ છે પણ એની સરખામણીમાં મોટા ભાગના પુરુષો હજુ પણ પોતાની રોજબરોજની જરૂરિયાતો માટે પત્ની કે પછી મા અથવા ઘરની જ કોઈ મહિલા સદસ્ય પર નિર્ભર છે. પુરુષોની આ સ્થિતિ માટે જેટલા પુરુષો જવાબદાર છે એટલી જ કદાચ તેમના જીવનમાં રહેલી સ્ત્રીઓ પણ જવાબદાર છે. ઘણા ખરા કિસ્સાઓમાં સ્ત્રીઓ પણ પોતાના પતિઓને કે પુત્રોને પોતાના પર નિર્ભર રાખવા ઇચ્છતી હોય છે. મારા હસબંડને તો મારા વિના ચાલે જ નહીં. તેમને તો પેન્ટ અને શર્ટનું મેચિંગ કરતાં પણ ન આવડે. ઘરમાં ચા-સાકરના ડબ્બા ક્યાં છે એની પણ તેને ખબર ન હોય એવું ઘણી મહિલાઓ પોરસાઈને કહેતી હોય છે. આમાં પ્રેમ કરતાંય વધારે માલિકીપણાનો ભાવ વધુ દેખાય છે.

પરિપક્વ સંબંધોમાં એકબીજા પર નિર્ભર નહીં પણ એકબીજાને આત્મનિર્ભર બનાવવા તરફનો ઝોક વધુ હોય છે. એકબીજાનો સાથ-સંગાથ ગમવો એ જુદી વાત છે અને એકબીજા માટે વ્યસન બની જવું એ જુદી વાત છે. જો સંબંધોમાં પૂરતી મોકળાશ ન હોય તો સંબંધો પણ વ્યસન બની જતા હોય છે. એવા વ્યસન જેને આપણે ધિક્કારીએ છીએ પણ છોડી શકતા નથી. સંબંધોમાં જ્યારે આપણે મુક્તતા નથી અનુભવતા કે એકબીજાના પગમાં બેડી બની જઈએ છીએ ત્યારે એનો ભાર લાગવા માંડે છે. એક સામાજિક વ્યવસ્થા અને સગવડતા માટે બંનેના કાર્યક્ષેત્ર જુદા હોય અને બંને પોતપોતાની જવાબદારી સારી રીતે નિભાવતા હોય એ નિશ્ર્ચિતપણે પ્રશંસનીય બાબત છે પણ એકબીજા વિના લૂલા-લંગડા કે અપંગ થઈ ગયા હોવાનો ભાવ આવતો હોય તો એને પ્રેમ તો ન જ કહી શકાય.

સૌજન્ય/સાભાર –

http://bombaysamachar.com/frmStoryShow.aspx?sNo=109862

1197 – ” નિવૃત્ત થયા પછી ” સીનીયરો માટે ઉપયોગી ઈ-બુક

સીનીયરો માટે ઉપયોગી ઈ-બુક ” નિવૃત્ત થયા પછી ”..

નિવૃત થયા એટલે કમાવા માટેની રોજ બ રોજની પ્રવૃતિઓ અને વૃત્તિઓ લગભગ નહીવત થઇ જાય છે.મન ગમતી પ્રવૃત્તિમાં મન પરોવી ઘણું ઉપયોગી કામ આ સમયે થઇ શકે છે.એ કરવા માટે સમયની મૂડી હાથવગી હોય છે.

નેટ જગતમાં જાણીતા સાહિત્યકાર મિત્ર શ્રી. વિજય શાહના સંકલનથી બનાવેલ ૬૦+ના નિવૃત વયસ્કોએ ખાસ વાંચવા જેવી ઈ-બુક ” નિવૃત્ત થયા પછી ”માં સીનીયરો માટે ઉપયોગી વાચન સામગ્રી  મળી રહેશે.

સાભાર ..શ્રી  વિજય શાહ ….(રી-બ્લોગ માટે આભાર ..શ્રી સુરેશ જાની )

વિનોદ પટેલ

સૂરસાધના

     ૨૦૦૦ પહેલાં આવો પોતીકો બ્લોગ હશે, એવો સ્વપ્નમાં પણ ખ્યાલ ન હતો. નિવૃત્ત થયા પછી ‘અમદાવાદના મારા ફ્લેટની નજીક આવેલા શરદ મહેતા પાર્ટી પ્લોટની બાજુના મ્યુનિ. બગીચામાં સમવયસ્કો સાથે બાંકડા પર બેસીને ગપસપ કરીશ.’ – એવો ધૂંધળો ખ્યાલ  હતો.

પણ નિયતિનો કાંઈક અલગ જ પ્લાન હતો!’

     ૧૭ વર્ષ વીતી ગયાં અને જીવન  એ મૂળ ધારણા કરતાં અનેક ગણું સભર બની ગયું. વતન ઝૂરાપાના રોદણાના સ્થાને ‘ કેટલું બધું કરવું છે, પણ સમય ઓછો પડે છે.’– એ માહોલનો સુભગ હાલ છે !

   આવી મારી એકલાની નિયતિ નથી. ઘણા બધા ૬૦+ વયસ્કો એ ‘હાલ’માં હાલ મશગૂલ બનીને મ્હાલે છે.

એનો એક સરસ ચિતાર નેટ મિત્ર શ્રી . વિજય શાહના સંકલનથી બનાવેલ ઈ-બુકમાં છે.  આ રહી એ …

આ મુખ પૃષ્ઠ પર ક્લિક કરી એ ઈ-બુક માણો

View original post

1189- મોબાઈલ અને માનવ સંબંધો … એક વાંચવા અને વિચારવા જેવી વાર્તા… લેખક પાર્થિવ

સૌજન્ય- જેંતીલાલ.કોમ

આજે મોબાઈલના ઉપયોગે કુટુંબના સભ્યોના અન્યોન્ય સંબંધો અને પ્રેમ પર કુઠારાઘાત કર્યો છે.

આ વાર્તા ઘર ઘરની વાત કહી જાય છે.

મોબાઈલમાં વ્યસ્ત લોહીના સંબંધીઓ જ્યારે ગંભીર માંદગીમાં સપડાતા ઘરના સભ્યની અવગણના કરે છે ત્યારે ઘરમાં કામ કરતા ધ્રુવજીના દિલમાં લાગણી અને અને માનવતા જાગે છે અને બીજાઓને માટે એક અદભુત દાખલો પૂરો પાડે છે.

એકવાર વાંચો આ વાત ને જો તમે પણ તમારા ઘરના વડીલો કે સભ્યો સાથે આવું વર્તન કરતા હો તો એને છોડી દેજો, એમને પ્રેમ ને હૂંફ આપજો…ક્યાંક એવું ન બને કે પારકા પોતાના થઇ જાય…!!!

ઘરના તમામ સભ્યોએ વાંચવા જેવી વાર્તા …

મોબાઈલ અને માનવ સંબંધો … એક પ્રેરક વાર્તા

હું પથારી માંથી ઉભો થયો….
અચાનક છાતીમાં દુખાવો ચાલુ થતાં … મને ….હાર્ટની તકલીફ
તો નહીં હોય…..?

આ આખી વાર્તા વાંચવા નીચેના ચિત્ર ઉપર ક્લિક કરીને જેંતીલાલ.કોમ
બ્લોગ પર પહોંચી જાઓ.

સૌજન્ય …જેંતીલાલ.કોમ 

1175- સાચી નિવૃત્તિ …. વાર્તા …. શ્રી સુરેશ ત્રિવેદી

ઈન્ટરનેટ ભ્રમણ કરતાં ‘’દાદાજીની વાતો’’ બ્લોગના સંપાદક શ્રી સુરેશ ત્રિવેદીની વાર્તા ‘’સાચી નિવૃત્તિ ‘’વાંચી એ ગમી ગઈ .

ઓક્ટોબર ર૦૧૭માં માતૃભારતી એપ દ્વારા આયોજિત રાષ્ટ્રીય વાર્તા સ્પર્ધામાં  ૬ ભાષાની ૩૫૪ વાર્તાઓમાંથી ૫૪ વાર્તાઓ વિજેતા જાહેર થઇ એમાં શ્રી સુરેશ ત્રિવેદીની વાર્તા “સાચી નિવૃત્તિ”નો સમાવેશ થાય છે.

આજે સહ કુટુંબની ભાવના ક્રમશઃ ઘટતી જાય છે. આજની યુવાન પેઢી કુટુંબની આર્થિક ઉન્નતી માટેની મુષક દોડમાં એટલી વ્યસ્ત હોય છે કે ઘરમાં સાથે રહેતાં ઘરડાં માતા-પિતા માટે થોડો સમય કાઢવાનો સમય નથી હોતો .ઘણીવાર જો સમય હોય છે તો કોઈને કોઈ કારણે એવી માનસિક તૈયારી નથી હોતી.

ઘરડાં મા કે બાપને માટે આ વાર્તાના પુત્ર મુકેશ અને પુત્રવધુ નીલિમા જેવાં સારાં અને સમજુ સંતાનો તરફથી થોડો સમય ,સાચો પ્રેમ અને હુંફ  જો મળે તો વૃદ્ધત્વ એક શાપ નહી પણ આશીર્વાદ બની શકે છે એ શ્રી સુરેશભાઈ ત્રિવેદીની “સાચી નિવૃત્તિ” વાર્તાનો મુખ્ય સુર અને સંદેશ છે.

વાંચીને ભાવવિભોર  થવાય એવી  આ વાર્તા વાચકોને જરૂર ગમશે.તો હવે વાંચો આ વાર્તા “સાચી નિવૃત્તિ” અને આપનો ફીડબેક જરૂર જણાવો.

વિનોદ પટેલ 

સાચી નિવૃત્તિ …. વાર્તા …. શ્રી સુરેશ ત્રિવેદી

“કાકા, ચાલો, ટાઇમ પૂરો થઇ ગયો !”  બગીચાના ચોકીદારે અનિલરાયને ઢંઢોળીને કહ્યું.

ઝપકી લઇ રહેલ અનિલરાય ઢીલા સાદે બબડ્યા:” હા, ભઈ, હવે તો મારો ટાઇમ પણ પૂરો થયો હોય તેવું લાગે છે.”

અનિલરાયે આજુબાજુ નજર નાખી તો કલબલાટ કરતાં ભૂલકાંઓ અને ચોવટ કરતા વડીલો તો ક્યારનાય બગીચાની બહાર નીકળી ગયા હતા. એટલે અનિલરાય પણ ચંપલ પહેરી ઘેર જવા નીકળ્યા.

રેલવેના કર્મચારી તરીકે નિવૃત્ત થયાને છ મહિના થઇ ગયા, પરંતુ જાણે કે અનિલરાય હજુ સુધી નિવૃત્તિ માટે તૈયાર નહોતા. વર્ષો સુધી ઝીણવટભરી ચીવટ અને સંપૂર્ણ સમર્પણની ભાવનાથી નોકરી કરતાં કરતાં અનિલરાય તે દોડભાગ અને ધમાલભરી જિંદગી સાથે એટલા ઓતપ્રોત થઇ ગયા હતા કે હવે નિવૃત્તિ પછીની કશું કર્યા વગરની જિંદગી તેમને અકળાવનારી લાગતી હતી.  

દરરોજના નિત્યક્રમ મુજબ સવારે વહેલા ઉઠી જાય તો પત્ની નિર્મલાબેન છણકો કરીને કહેતાં: હવે તમારે ક્યાં ઓફીસ જવાનું છે, તે વહેલા ઉઠીને બાથરૂમ રોકીને બેસી જાઓ છો! આ છોકરાંઓને સ્કૂલ જવામાં મોડું થશે અને મુકેશ પણ બિચારો ક્યારે તૈયાર થશે! થોડીવાર શાંતિથી પથારીમાં પડ્યા રહોને!

પરંતુ ઊંઘ ઉડી ગયા પછી અનિલરાયને પથારી ચટકા ભરતી. માંડમાંડ અડધો કલાક પડ્યા રહીને અનિલરાય ઉઠતા. પરંતુ ન્હાઈ-ધોઈને જ્યાં છાપું હાથમાં લે, ત્યાં નિર્મળાબેન પાછાં બબડતાં: “લ્યો, તમારે તો છાપાની ખૂબ ઉતાવળ! હવે થોડીવાર પછી વાંચશો, તો એટલામાં કંઇ દુનિયા ઉંધીચત્તી નહિ થઇ જાય! આ બિચારો મુકેશ વાંચી લે, પછી તમે આખો દિવસ છાપું વાંચજો ને, કોણ ના પાડે છે.” અને મૂંઝાયેલ અનિલરાય છાપું ટીપોય પર ફેંકીને છત પર તાકી રહેતા.

જો કે મુકેશ આ સંવાદ સાંભળે તો તરત જ બોલી ઉઠતો: “શું મમ્મી તું ય ! પપ્પા ભલે આરામથી છાપું વાંચે. હું તો આમેય ઓફિસમાં સમય મળે ત્યારે નજર નાખી લઉં છું.” પરંતુ અનિલરાયને એકવાર ફેંકી દીધેલ છાપું ફરી હાથમાં લેવાનું જાણે ગમતું જ નહીં.     

સમય પસાર કરવા અનિલરાય કોઈ સારું પુસ્તક ખોલીને બેસે, પરંતુ માંડ અડધો કલાક વાંચે, તેમાં તો ઊંઘ આવવા માંડે. અને જો બપોરે ઊંઘી જાય તો રાત્રે ઊંઘ ના આવે. એટલે છેવટે પુસ્તક મુકીને રેડિયો ચાલુ કરે. પરંતુ કોઈ દિવસ ના સાંભળ્યાં હોય એવાં નવી ફિલ્મોનાં ગીતોથી કંટાળે, એટલે એ પણ બંધ કરે.    

નિર્મળાબેન બપોરનો સમય મનગમતી સીરીયલો જોઇને આનંદથી પસાર કરતાં, એટલે અનિલરાય પણ એક દિવસ ટીવી જોવા બેઠા. પણ થોડીવારમાં તો તે બધી જ સીરીયલોમાં રસોડામાં કામ કરતી વખતે પણ ભારે મેકઅપ સાથે અપટુડેટ વસ્ત્રો પહેરેલાં હોય તેવાં સ્ત્રી પાત્રો અને કાવાદાવાભરી અવાસ્તવિક વાર્તાઓથી એવા કંટાળ્યા કે થોડીવારમાં તો પાછા પોતાની રૂમમાં ભરાઈ ગયા.

એક દિવસ છોકરાંઓને હોમવર્કમાં મદદ કરીને સમય પસાર કરવાનો પ્રયત્ન પણ કરી જોયો. પરંતુ પિન્ટુ અને ચિંકીની ટેક્સ્ટબુકો જોઈ ત્યારે ખ્યાલ આવ્યો કે પોતે જે ભણી ગયા, એમાંનું કશું જ તેમાં નહોતું. ભણતર એટલું બધું બદલાઈ ગયેલું હતું કે તેમાં પોતાને સમજણ જ ના પડે એવું જ બધું હતું. છતાં અનિલરાય કંઇક સમજાવવા ગયા, તો પિન્ટુ બોલી ઉઠ્યો: “દાદા, એવું ના હોય. અમારા સર તો જૂદું જ કહે છે. તમે રહેવા દો, તમને આ બધું નહીં ફાવે.” એટલે અનિલરાય છોભીલા પડીને પાછા પોતાની રૂમમાં ભરાઈ ગયા.

જો કે સવારે અને સાંજે થોડો સમય બગીચામાં સરખે સરખા વડીલો સાથે સારી રીતે પસાર થતો. પરંતુ પોતે હવે કશા કામના નથી, એવો ખ્યાલ અનિલરાયને ચૂભતો રહેતો, એટલે તેઓ ઉદાસીન રહેવા લાગ્યા હતા.

મુકેશ ઘણો સમજદાર દીકરો હતો, એટલે પપ્પાની ઉદાસીનતા તેના ધ્યાનમાં તરત જ આવી ગઈ. પપ્પાએ કુટુંબની સુખાકારી માટે આખી જિંદગી રાતદિવસ જોયા વગર તનતોડ મહેનત કરી હતી. સંતાનોને સારામાં સારું શિક્ષણ અને ઊંચા હોદ્દાવાળી નોકરી મળે તે માટે પપ્પાએ પોતાની જિંદગીનો ભોગ આપ્યો હતો, તે મુકેશને બરાબર યાદ હતું. એટલે હવે પાછલી જિંદગીમાં પપ્પા ખુશ રહે તેવી તેની અંતરેચ્છા હતી.   

એટલા માટે તે પપ્પાનો સમય સારી રીતે પસાર કરવા તેમને ફિલ્મ, નાટક અને સંગીતના પ્રોગ્રામ જોવા લઇ જતો, સારાં સારાં પુસ્તકો લાવી આપતો, રવિવારે સહકુટુંબ પીકનીક પર જવાનું ગોઠવતો અને દરરોજ સાંજે પપ્પા સાથે બેસીને તેમને એકલું ના લાગે માટે બરાબર કંપની આપતો. પરંતુ તેની પોતાની પણ પૂર્ણ સમયની નોકરી હોવાથી તે આખો દિવસ તો પપ્પા સાથે રહી ના શકે ને! એટલે મુકેશના પ્રયત્નોનું કંઇ ખાસ પરિણામ ના આવ્યું.

છેવટે મુકેશે પોતાની પત્ની નીલિમા સાથે ચર્ચા આ અંગે કરી, તો નીલિમાએ પણ કબુલ કર્યું કે તે પોતે દરરોજ પપ્પાને મનગમતી રસોઈ બનાવે છે અને તેમની વધારે કાળજી પણ રાખે છે, છતાં પપ્પ્પા હવે પહેલાં જેટલા ખુશ દેખાતા નથી.

લાંબી ચર્ચાને અંતે તે બંને જણ એ વાતે સહમત થયા કે પપ્પા પ્રવૃત્તિ વગર કંટાળે છે, એટલે ઉદાસીન રહે છે. જો તેમને કોઈ મનગમતી પ્રવૃત્તિ મળી જાય, તો તેમનો દિવસ સારી રીતે પસાર થાય અને તેઓ ખુશ રહી શકે. પરંતુ સરકારી નોકરી કરી ચુકેલાને હવે બીજી કોઈ ખાનગી નોકરી ફાવે નહિ, વળી પપ્પાને પૂરતું પેન્શન આવતું હોવાથી હવે કમાવા માટેની કોઈ નોકરી કરવાની જરૂર નહોતી. તો હવે કરવું શું? છેવટે નીલિમા એ જ સૂચવ્યું: “તમે એક કામ કરો. પપ્પાના બાળપણના મિત્ર વિનોદકાકા નરોડા રહે છે, તેમને મળો, તો કદાચ તેઓ કંઇક ઉપાય બતાવશે.”

મુકેશને પણ આ સુચન પસંદ પડ્યું, એટલે પછીના રવિવારે તે વિનોદભાઈના ઘેર ગયો અને તેમને બધી વાત સમજાવીને પપ્પાની ઉદાસીનતા દૂર કરવાનો કંઇક રસ્તો કાઢવા વિનંતી કરી. વિનોદભાઈએ થોડો વિચાર કરીને કહ્યું: “ જો મૂકા, અનિલને નાનપણમાં સંગીતનો ખૂબ શોખ હતો. અમારી નિશાળમાં પ્રાર્થના અને ભજનો તો અનિલ જ ગાતો. સાથે સાથે હારમોનિયમ અને તબલાં પણ વગાડતો. સ્કુલનું બેન્ડ હતું, તેમાં ય વિનોદ ભાગ લેતો. વળી મારા જેવા ઘણા મિત્રોને તેણે હારમોનિયમ અને તબલાં વગાડતાં પણ શીખવ્યું હતું. મેં તો એને ઘણીવાર સંગીતની પ્રવૃત્તિ ચાલુ રાખવા આગ્રહ પણ કર્યો હતો, પરંતુ લગ્ન પછી કુટુંબની જવાબદારી તથા જંજાળ અને નોકરીની ભાગદોડમાં અનિલને સંગીતને યાદ કરવાનો પણ સમય હતો નહિ, એટલે તે બધું છૂટી ગયું. પરંતુ હવે જો તેને આ મનગમતી પ્રવૃત્તિ કરવા મળે તો ચોક્કસ તે ખુશ રહેશે, એવું મને લાગે છે.”

મુકેશને વિનોદભાઈની વાત તરત જ ગળે ઉતરી ગઈ. પપ્પાને તેણે ઘણીવાર ગીતો ગણગણતા સાંભળ્યા હતા, પરંતુ તેઓ બચપણમાં સંગીતના રસિયા હશે, એવો તેને ખ્યાલ નહોતો. વિનોદભાઈનો આભાર માની તે ઘેર આવ્યો અને નીલિમાને બધી હકીકત જણાવી. છેવટે બંને જણાએ ચર્ચા કરીને વિચાર્યું કે સંગીતની મનગમતી પ્રવૃત્તિનો સાથ મળે તે માટે પપ્પા સંગીત ક્લાસ શરુ કરે અને સંગીત શીખવા ઉત્સુક બાળકોને કોઈ પણ જાતની ફી લીધા સિવાય સંગીત શીખવે, તો પપ્પાને મનગમતી પ્રવૃત્તિ મળવાથી તેઓ ખુશ રહે અને સાથે સાથે સમાજસેવાનું કાર્ય પણ થાય.

તે બંને જણાએ એવું પણ નક્કી કર્યું કે પંદર દિવસ પછી પપ્પાનો જન્મદિવસ આવે છે, એટલે તે દિવસ સુધીમાં બધી તૈયારી પૂરી કરી, પપ્પાને જન્મદિવસે સંગીત ક્લાસની સરપ્રાઈઝ ભેટ આપવી.

મુકેશના એક મિત્રનો બે રૂમનો ફ્લેટ બાજુની સોસાયટીમાં ખાલી પડ્યો હતો, જે મુકેશે ભાડે રાખી લીધો. સેકંડહેંડ પણ સારી કંડીશનવાળાં ત્રણ હારમોનિયમ અને ત્રણ તબલાંની જોડ ખરીદી લીધી. નીલિમાએ નજીકની સ્કુલમાં જઈને ફ્રી સંગીત ક્લાસની જાહેરાત કરી, તો આજુબાજુના વિસ્તારનાં વીસ-પચીસ બાળકોનાં નામ પણ આવી ગયાં.

પંદર દિવસ પછી અનિલરાયનો જન્મદિવસ આવ્યો. સવારે મુકેશ, નીલિમા અને બંને બાળકો અનિલરાયને જન્મદિવસની શુભેચ્છા પાઠવતાં પગે લાગ્યાં. તે સાથે જ બટકબોલો પિન્ટુ બોલી ઉઠ્યો: “દાદા, પપ્પા તમને આજે સરપ્રાઈઝ ગીફ્ટ આપવાના છે.”

આ સાંભળી અનિલરાયને આશ્ચર્ય થયું અને તેઓ બોલ્યા: “બેટા, ગીફ્ટ તો દાદા જ બધાને આપે ને!

હવે બોલવાનો વારો અનિલનો હતો: “પપ્પા, આખી જિંદગી તમે અમને બધાને ઘણી ગીફ્ટ આપી છે. હવે આજે અમારો વારો છે તમને ગીફ્ટ આપવાનો. ચાલો મારી સાથે, આપણે બહાર જવાનું છે.”

અનિલરાય થોડા આશ્ચર્ય અને થોડા આનંદ સાથે બધાની સાથે બાજુની સોસાયટીમાં ગયા. ત્યાં પહેલા માળે એક ફ્લેટની બહાર “સરસ્વતી સંગીત ક્લાસ, સંચાલક: અનિલરાય”નું બોર્ડ લાગેલ હતું. ખુલ્લા દરવાજા પર રંગીન રીબીન બાંધેલ હતી. નીલિમાએ અનિલરાયના હાથમાં કાતર આપી કહ્યું:” પપ્પા, હવે તમારા સંગીત ક્લાસનું શુભ ઉદઘાટન તમે જ કરો!”

અનિલરાયનું આશ્ચર્ય બેવડાઈ ગયું કે આ બધું શું હતું! રીબીન કાપીને રૂમમાં ગયા તો બાળપણના ગોઠીયા વિનોદે અને આઠ-દસ બાળકોએ તેમને ફૂલ આપીને “હેપી બર્થડે” વિશ કરીને સ્વાગત કર્યું.

હવે મુકેશે અનીલરાયને સમજાવ્યું: “પપ્પા, તમારો બચપણનો સંગીત પ્રત્યેનો પ્રેમ જીવંત રહે, આખો દિવસ તમે મનગમતી પ્રવૃત્તિમાં એન્જોય કરો અને સાથે સાથે આ બધાં ભૂલકાઓને સંગીતના જ્ઞાન સાથે મનોરંજન મળે, એટલા માટે મેં વિનોદકાકાના સુચન મુજબ આ ફ્રી સંગીત ક્લાસનું આયોજન કર્યું છે.”

વિનોદભાઈએ ઉમેર્યું: “જો અનિલ, માણસ પોતાના માટે અને પોતાના પરિવાર માટે જે કંઇ કાર્ય કરે છે, તેને પ્રવૃત્તિ કહેવાય છે, પરંતુ જયારે તે નિ:સ્વાર્થ ભાવે કોઈ કાર્ય કરે છે તો તેને નિવૃત્તિ કહેવાય છે. એટલે તું હવે આ ફ્રી ક્લાસ ચલાવીને સાચી નિવૃત્તિનો આનંદ માણ.”

ભાવવિભોર થઇ ગયેલ અનિલરાય ગળગળા થઈને વિનોદભાઈ અને મુકેશને બાથમાં લઈને ભેટી પડ્યા અને બોલ્યા: તમે બંને જણાએ તો મને જન્મદિવસ પર જિંદગીની સૌથી મોટી ભેટ આપી છે.

તે પછી કલાસનાં બાળકો સમક્ષ હાર્મોનિયમ પર સરળતાથી આંગળીઓ ફેરવતા અનિલરાયના ચહેરા પરના અપાર ખુશીના ભાવ જોઇને મુકેશ પણ એટલો આનંદિત દેખાતો હતો કે વિનોદભાઈ માટે એ નક્કી કરવું મુશ્કેલ હતું કે તે બંનેમાંથી કોણ વધારે ખુશ હતું!

સાભાર- સૌજન્ય –શ્રી સુરેશ ત્રિવેદી …દાદાજીની વાતો …

1174 – કશું જ ન કરવાની પ્રેરણા … એક સત્ય કથા …. દિવ્યાશા દોશી

જીવનમાં દરેકના નશીબમાં વહેલા નિવૃત્ત થઈને જીવવાનું લખ્યું હોતું નથી. બધાંને સંજોગોને અનુકુળ થઈને જીવન જીવવું પડે છે.પણ  એમાં વલસાડમાં ૭૦૦ વારના બગીચાની વચ્ચે આવેલા નાનકડા બંગલામાં હીંચકે ઝૂલતાં પક્ષીઓના અવાજને શાંતિથી સાંભળી જીવનની મોજ માણતા  ૫૧ વર્ષીય પ્રશાંતભાઈને કશું જ કરવાની ઉતાવળ નથી.નામ પ્રમાણે જ પ્રશાંત મને તેઓ એમનું નિવૃત જીવન જીવી રહ્યા છે.

આવા એક નિરાળું અલગારી વ્યક્તિત્વ ધરાવતા માણસનો પરિચય કરાવતો સુ.શ્રી દિવ્યાશા દોશીનો મુંબઈ સમાચારના ‘’સાર્થકતાના શિખરેથી’’ કોલમમાં પ્રગટ લેખ  એમના આભાર સાથે આજની આ પોસ્ટમાં પ્રસ્તુત છે.

વિનોદ પટેલ

કશું જ ન કરવાની પ્રેરણા…ચિંતન લેખ 

સાર્થકતાના શિખરેથી – દિવ્યાશા દોશી

એવી અનેક વ્યક્તિ જોઇ છે કે ઘરમાં અઢળક પૈસો હોય,પણ કામમાંથી નિવૃત્ત થઈને પોતાને ગમે તે રીતે જીવન જીવવાની હિંમત કરતી નથી પણ સતત ફરિયાદો જરૂર કરતી હોય છે. 

દરેક નવો દિવસ નવા જીવનની શરૂઆત હોઇ શકે.પણ આપણે રોજ એ જ રફતારથી જીવીએ છીએ.ક્યારેય જુદી રીતે જીવવાનો પ્રયત્ન કરતા નથી.ઊફરાં ચાલતાં આપણને ડર લાગતો હોય છે. આમ જોઈએ તો દરેક શ્વાસ આપણામાં નવો પ્રાણ પૂરતો હોય છે. દરેક પળ નવી હોય છે, પરંતુ જીવનની ભાગદોડમાં દરેક નવો ઊગતો દિવસ આપણા માટે નવી શરુઆત લઈને નથી આવતો.

ક્યારેક એક પળ જીવનમાં એવી આવે છે કે જીવન નવેસરથી શરૂ થતું હોય તેવું લાગે છે ,પણ વળી પાછા એ જ રુટિનમાં આપણે વળી જઈએ છીએ. તો વળી કેટલાક વ્યક્તિઓ એવી હોય છે કે જેઓ એકનું એક જીવન જીવતા નથી.તેઓ જીવનના મધ્યે પહોંચીને વળી નવી દિશામાં પ્રવાસ શરૂ કરે છે. તદ્દન અજાણ્યો રસ્તો પકડી નવી મંઝિલની શોધમાં ઊપડે છે અથવા વિધિ તેમના માટે નવી કેડી રચી દેતી હોય છે.

એપલ કંપનીના સ્થાપક અને ચેરમેન સ્ટીવ જોબ્સે કદી વિચાર્યું નહોતું કે તે ટેકનોલોજી ક્ષેત્રે ક્રાંતિ રચશે. તેણે આવી કોઈ કલ્પના સાથે ભણવાનું શરૂ નહોતું કયું કે ન તો ટેકનોલોજી ક્ષેત્રે ડિગ્રી લીધી હતી.ધીરૂભાઈ અંબાણીએ પણ સામે જે રસ્તો મળ્યો ત્યાં ચાલવાનું શરૂ કરી દીધું અને ક્યાંક તો નવી કેડી કંડારી ઈન્ડસ્ટ્રી ઊભી કરી દીધી. અમિતાભ બચ્ચન હીરો બનવા નહોતા માગતા તેમણે પહેલાં તો ભણીને નોકરી કરી અને ફિલ્મમાં કામ મેળવવા ગયા તો તેમને લોકોએ સરળતાથી કામ નહોતું આપ્યું. ત્યાં સુપરસ્ટાર બનવાના સપના ન જ જોયા હોય ને. કેરેકટર એકટર તરીકે પ્રસિદ્ધ બોમન ઈરાનીએ અભિનય કારર્કિદીની શરૂઆત ૪૦ની ઉંમરે કરી હતી. તે પહેલાં તેઓ ફોટોગ્રાફર હતા.

આપણી આસપાસ એવી અનેક વ્યક્તિઓ જોવા મળે છે જેઓ જીવનમાં એક હારને પચાવી શકતા નથી કે એક દરવાજો બંધ થતાં જ તેઓ હતાશ થઈને જીવનની બાજી હારી જાય છે. આપણે આ કોલમ દ્વારા એવી વ્યક્તિત્વોની વાત કરીએ છીએ જેઓ હંમેશા જીવનપ્રવાહમાં સામા પ્રવાહે ચાલતા હોય છે.

એવા વ્યક્તિત્વો વિશે વાંચ્યા બાદ કે મળ્યા બાદ આપણને ય નવી શરૂઆત કરવાની પ્રેરણા મળતી હોય છે.

પ્રશાંત છેલ્લાં સાતેક વરસથી આજીવિકા માટે કોઈ કામ નથી કરતા. તમે જો વલસાડમાં પ્રશાંત દેસાઈને શોધવા જાઓ તો તમને ન એ મળે કારણ કે તેઓ તેમના હુલામણા નામ કેદારને નામે જ ઓળખાય છે.

કેદારનું જીવન જોઈને ભલભલાને ઈર્ષ્યા આવે અથવા નક્કી થઈ જાય કે આપણે પણ આવું કંઈક કરવું જોઈએ. પણ એ એટલું સહેલું નથી. કેદારે આઈ મીન પ્રશાંતને પોતાની રીતે જીવવું ગમે છે. અને કશું જ કામ કરવાની આળસ આવે છે એવું કહેતા તેઓ ઉમેરે છે, કદાચ મારી એ આળસમાંથી જ વહેલા નિવૃત્તિ લેવાની વાત મારા મનમાં દૃઢ થઈ ગઈ હતી. મારે તો ચાલીસમા વરસે જ ઘરમાં બેસી જવું હતું પણ હું જ્યાં કામ કરતો હતો તે મારી કંપની માઈક્રોઇન્કના મારા માલિકોએ કહ્યું કે આખો દિવસ ઓફિસ ન આવ પણ બેત્રણ કલાક કામ કરવા આવી શકે. એટલે મેં થોડો વખત એવી રીતે પાર્ટ ટાઈમ જવાનું શરૂ કર્યું. પણ જમ્યા બાદ હીંચકે બેઠો હોઉં ને મનમાં ફડક રહે કે મારે ઓફિસે જવાનું છે ઘડિયાળ તરફ નજર રહે તેય મને ગમતું નહીં એટલે ૪૬મા વરસથી તો મેં બસ ઓફિસ અને કામને સાવ જ તિલાંજલિ આપી દઈને મારી રીતે મારા માટે જીવવાનું શરૂ કર્યું. સાચું કહુ બહુ જ આનંદ આવે છે. વાંચો, કુદરતની વચ્ચે, સાથે રહેવાનું અને સંગીત સાંભળવાનું. મિત્રોને મળવાનું આ બધામાં નવરાશ જ ક્યાં છે કે કંટાળો આવે. ફરવા જવું હોય તો બસ ઉપડવાનું જ રહે. રજા કે વાર જોવાની ય જરૂર નહીં.

પ્રશાંતભાઈ માઈક્રોઈન્કમાં બોર્ડના ડિરેકટર હતા. તેમણે વડોદરાથી એન્જિનિયરીંગ કર્યા બાદ બીકે સ્કૂલ ઓફ મેનેજમેન્ટમાંથી એમબીએ પણ કર્યું છે. ત્યારબાદ તેમણે એલેમ્બિક કંપનીમાં પ્રોડકટ મેનેજર અને અતુલમાં એગ્રો ફાર્મા ડિવિજનમાં ઈન્ચાર્જ તરીકે આઠ વરસ કામ કર્યું. ત્યાર બાદ અતુલની જ આ સિસ્ટર કનસર્ન માઈક્રોઇન્ક કંપનીમાં ૧૪ વરસ કામ કર્યું.

પ્રશાંત કહે છે, કામ કરવાની મને ખૂબ મજા આવતી હતી. કામ નિમિત્તે મારે અવારનવાર વિદેશ જવાનું થતું. ત્યારે હું પ્લેનની લાંબી મુસાફરીમાં વાંચતો અને મારું મનગમતું મ્યુઝિક સાંભળતો, પ્રવાસ દરમિયાન ક્યારેય કામ ન કરતો. વિદેશના કવિઓ વાંચવા ગમે એટલે વિદેશમાં પણ પુસ્તકો ખરીદું , મ્યુઝિયમ જોઉં આમ કામ પણ આનંદ પડે એવું જ કર્યું છે. વહેલા નિવૃત્ત થવાના વિચાર સાથે મારા માતાપિતા કે મારી પત્નિ કોઈને જ વાંધો નહતો. હા કેટલાંક સગાંઓ જરૂર સવાલ કરતા કે કામ વગર શું કરીશ કે કેવી રીતે જીવીશ. પણ તેમને જવાબો આપવા મને જરૂરી ન જણાતા.

હું સારું કમાતો હતો એટલે મેં પૈસાનું આયોજન સારી રીતે કર્યું હતું. આજે હું રૂમી, ટાગોર, ગાલિબ અને અનેક વિદેશી કવિઓની સાથે મોજ કરું છું. શાસ્ત્રીયથી લઈને ગઝલો, ફિલ્મી ગીતો મન થાય ત્યારે સાંભળું છું. ઓર્ગેનિક શાકભાજી અને ફળો ઉગાડું છું. ખરું કહો તો જીવન જીવવાનું મેં ૪૦ વરસ પછી શરૂ કર્યું. કશું જ ન કરવાનો આનંદ પણ અદ્ભુત હોય છે.

પ્રશાંતને એક દીકરો છે કવન તેને સાતમા ધોરણ બાદ હોમ સ્કૂલિંગ કરાવ્યું અને ઓપન યુનિવર્સિટીમાંથી એક વરસ પહેલાં જ દશમા ધોરણની પરીક્ષા અપાવી. પછી દીકરાને ય કહ્યું કે એક વરસ બ્રેક લઈને જે ગમે તે શીખ અને જીવનનો આનંદ લે. મ્યુઝિક અને સાઈક્લિગંનો શોખ કવને પણ વિકસાવ્યો. અને પિતા પ્રશાંત સાથે મનાલીથી લદાખ સાઈક્લિગં કરવા ગયો. પંદર વરસની ઉંમરે જો કે તે પૂરું અંતર કાપી ન શક્યો પણ આ વરસે સ્પેન જવાનો છે. પ્રશાંત કહે છે કે હું દીકરાને દરેક ફ્રિડમ આપવા માગું છું. તે હવે વિદેશ ભણવા જવા માગે છે કારણ કે તેને કોમર્સ અને લિબરલ આર્ટ્સ એમ બન્ને વિષયો સાથે ભણવા છે.

એવી અનેક વ્યક્તિઓ જોઇ છે કે ઘરમાં અઢળક પૈસો હોય પણ કામમાંથી નિવૃત્ત થઈને પોતાને ગમે તે રીતે જીવન જીવવાની હિંમત કરતા નથી. સતત ફરિયાદો જરૂર કરતાં હોય છે. પ્રશાંત પાસેથી બસ જીવતાં શીખવાની પ્રેરણા લઈએ.

સૌજ્ય ..

મુંબઈ સમાચાર ….મુંબઈ સમાચાર …દિવ્યાશા દોશી.

દિવ્યાશા દોશી – પરિચય 

”નિત નવું કરવાની ઘગશ હોય તો જ જીવન ધબકી શકે છે. નહીં તો તે મડુ થઈ જાય છે. કેટલાક જીવ એવા હોય છે કે તે સમયના એક ચક્રમાં અટકી જાય છે. બંધ પડેલા લોલક જેવા. સમયતો પોતાની રવાલ ચાલે ચાલતો સેકન્ડ્સ પછી કલાક ને પછી દિવસ બનીને આગળ વધતો રહે પણ લોલક બસ ત્યાં એક જ સ્થાને સ્થિર થઈ જાય. લોલક અટકી જતાં તેને બદલી નાખવું પડે કાં ઘડિયાળ જ બદલી નાખવું પડે. કારણ કે તે હવે સમયમાં સૂર પૂરાવતું નથી. ક્યાંક આપણે પણ આ રીતે સ્થિર નથી થઈ ગયા ને તે વિચારવાનું છે.” … એમના બ્લોગમાંથી

દિવ્યાશા દોશી … પરિચય … એમના જ શબ્દોમાં ..

”હું  જાતિએ સ્ત્રી ….. હા સ્ત્રી તરીકે જન્મયાનો ક્યારેય અફસોસ નથી થયો. જન્મ અને ઉછેર મુંબઈમાં. મુંબઈની મુક્તતા મને ગમે છે પણ કુદરતી એકાંત મને વધુ આકર્ષે. મધ્યમવર્ગીય કુટુંબ અને વાતાવરણમાં દરેક સ્તરે સતત સંઘર્ષ વચ્ચે પણ કશીક શોધ હતી. એ શોધ મને પુસ્તકો ધ્વારા વિચારોની વિશાળ દુનિયામાં લઈ ગઈ. નવું વિશ્વ મારી સમક્ષ ખુલ્યું. બીકોમ બાદ કંપની સેક્રેટરીનો અભ્યાસ કરતાં લાગ્યું કે મારી દુનિયા આ નથી.જે આજે પણ મારી સાથે છે તે મિત્ર દીપકે પત્રકારત્વની રાહ ચીંધી….

આગળ પરિચય નીચેની લીંક પર ક્લિક કરીને વાંચો.

Divyasha Doshi-મારા વિષે ..

 ફેસબુક પર દિવ્યાશા દોશી …
https://www.facebook.com/divyasha.doshi

 

 

1173 – સાઈકલનો અવાજ …. ટૂંકી વાર્તા ….. લેખક- ‘હરીશ્ચન્દ્ર’

‘ભુમીપુત્ર’ના છેલ્લે પાને પ્રગટતી ‘હરીશ્ચંદ્ર’ બહેનોની સંક્ષેપ કથાઓ ગુજરાતી લેખનમાં વીશેષ ભાવે સ્થાન પામી છે. આ કથાઓ એ બહેનોની સ્વતંત્ર કૃતીઓ નથી; ભારતની વીવીધ ભાષાઓમાંથી ચુંટી કાઢેલાં ફુલો તેમણે ગુજરાતી ભાષાપ્રેમીઓને ધર્યાં છે પણ એની વીશેષતા જેટલી એના લાઘવમાં છે, એટલી જ એની જબ્બર સુચકતામાં છે….અનુવાદ તો આ છે નહીં; બધું જ નવું સ્વરુપ છે. નવું સ્વરુપ આપવું; છતાં જુનું રાખવું અને પોતાની જાતને ક્યાંય દેખાવા ન દેવી, તે એક તપ માગે છે. આવી મધુર તપસ્વીતા તો બન્ને બહેનોનાં જીવનમાં છે જ; પણ આમાં પણ એ તપ ઉતર્યું છે.

‘વીનોબાજીની પ્રેરણાથી લગભગ ચીર પ્રવાસમાં રહેનારી આ બહેનોએ દક્ષીણ–ઉત્તર–પુર્વ–પશ્ચીમ ભારતમાંથી આ બધી વાર્તાઓ કેવી રીતે શોધી અને તેનો પુનર્જન્મ બન્નેએ કેવી રીતે કર્યો તે પણ એક નવાઈભરી ઘટના છે. બે જણ લખે; છતાં એક જણે, એક હાથે લખ્યું હોય તેવું લાગે, તે બન્નેનાં મનૈક્યની પ્રસાદી છે…આવી પ્રસાદી મળતી રહો અને આપણે આરોગતા રહીએ…’

–મનુભાઈ પંચોલી, લોકભારતી, સણોસરા, 21 જાન્યુઆરી 1984 ‘વીણેલાં ફુલ’ ભાગ–1ની પ્રસ્તાવનામાંથી સાભાર..

સૌજન્ય-આભાર … શ્રી ઉત્તમ ગજ્જર ..સન્ડે-ઈ-મહેફિલ

સાઈકલનો અવાજ …. ટૂંકી વાર્તા ….. લેખક- ‘હરીશ્ચન્દ્ર’

હું આ ત્રીજી વાર અમેરીકા આવ્યો છું. જગ્યાની શોધમાં છું. ઈન્ફર્મેશન ટૅકનોલૉજીમાં કામ કરનારા અમારા જેવાની આ જ દશા છે. કોઈ એક જગ્યાએ ડેરા નાખીને રહેવાનું ન હોય.જ્યાં પ્રોજેક્ટ મળે ત્યાં જઈને રહેવું પડે.પ્રોજેક્ટ પુરો થયો કે બીસ્તરા પોટલાં બાંધો અને સ્વદેશ સીધાવો. ડૉલરનું આકર્ષણ અહીં તાણી લાવે.

આ વખતે મારી કંપની છે, એક કસ્બામાં. મકાન શોધતો રહ્યો. બે અઠવાડીયાં હૉટેલમાં રહ્યો.છ બાર મહીના માટે આવનારા મારા જેવાને સ્વતંત્ર મકાન કરતાં ઍપાર્ટમૅન્ટ વધુ માફક આવે છે.બરફ પડે ત્યારે કારના પાર્કીંગ માટે જગ્યા સાફ કરવી,ઘાસ ઉગી જાય ત્યારે તેને કાપવું, બાથરુમમાં નળ બગડ્યો કે તેને દુરસ્ત કરવો આવી કોઈ ઝંઝટ જ નહીં. બધું ઍપાર્ટમૅન્ટના વ્યવસ્થાપક કરી દે. આપણે બસ, ભાડું ચુકવી દીધું કે છુટ્ટા !

હું આવ્યો તે કસ્બામાં ઍપાર્ટમૅન્ટ ઝાઝાં નહોતાં. સ્થાનીક છાપાં”માં અને ઈન્ટરનેટ પર વેબસાઈટમાં જોઈ હું જગ્યા શોધતો રહ્યો. કાંઈ મેળ પડતો નહોતો. ક્યાંક ભાડું મને પોષાય તેમ નહોતું. અને ખાસ તો મને ભોંયતળીયે કે પહેલે માળે નહીં; ઉપર બીજા માળે જગ્યા જોઈતી હતી. ગયા વખતનો મારો અનુભવ બહુ ખરાબ હતો. અહીં મોટે ભાગે ફ્લોરીંગ લાકડાનું હોય. ઉપરના માળે કાંઈ ને કાંઈ હલચલ થાય કે નીચે આખો વખત ભુકંપનો અનુભવ થયા કરે.

ઉપરની તો કોઈ જગ્યા મળી નહીં; એટલે છેવટે ભોંય તળીયાની જ લેવી પડી. છ મહીનાનું કરારનામું કર્યું અને હું ત્યાં રહેવા ગયો. જરુરી સામાન ખરીદ્યો. પણ પ્રથમ ગ્રાસે જ મક્ષીકા ! હજી હું માંડ બધું ગોઠવતો હતો, ત્યાં જ ઉપર ધમ્મ કરતી કોઈ ચીજ પડ્યાનો અવાજ આવ્યો. થોડી વાર થઈ ત્યાં ઉપર કોઈ સાઈકલ ચલાવતું હોય એવો અવાજ આવ્યો. થોડી વાર પછી ફરી સાઈકલ ચલાવવાનો અવાજ. મેં માન્યું કે ઉપર કદાચ નાનાં છોકરાંવવાળું કુટુમ્બ રહેતું હશે. પણ હવે શું કરું? મેં એમ માનીને મન મનાવ્યું કે, આખો દીવસ તો મારો ઓફીસમાં નીકળી જશે, અને રાતે છોકરાં જમ્પ્યાં હશે; એટલે વાંધો નહીં આવે.

પરન્તુ મારી આશા ઠગારી નીવડી.થોડો વખત ટીવી જોઈને રાતે અગીયાર વાગ્યે પથારીમાં પડ્યો ત્યારેય ઉપર કાંઈ ને કાંઈ ખટપટ ચાલતી જ હતી.વચ્ચે-વચ્ચે સાઈકલનોયે અવાજ આવતો રહ્યો. મને ઉંઘ આવતાં બે વાગી ગયા !

હું તંગ આવી ગયો હતો, આવું તો કેમ ચાલશે ?ઓફીસમાં મારા અમેરીકાના સાથીદારોને વાત કરી. તેણે સુચવ્યું કે તારી પરેશાનીની વીગત આપતો એક પત્ર લખીને ઉપરવાળાની પત્ર પેટીમાં નાખી દે, જરુર કાંઈક ફરક પડશે. મેં ઓફીસમાં જ પત્ર ટાઈપ કરી નાખ્યો. ઘરે જઈ ઉપરવાળાની પત્રપેટીમાં નાખી દીધો. પણ મારું ધ્યાન ગયું કે પેટી ઠસોઠસ ભરેલી હતી. ઘણા દીવસથી તેમાંની ટપાલ કઢાઈ નહીં હોય.

તે રાતે પણઆગલી રાતનું જ પુનરાવર્તન. કાનમાં રુનાં પુમડાં નાખીને સુતો, ત્યારે ઉંઘ આવી ! આમ, ચાર-પાંચ દીવસો નીકળી ગયા. મારા પત્રની કોઈ અસર નહોતી. છેવટે મને થયું, રુબરુ જ જઈને કહી આવું.

હું ઉપર ગયો. બારણું ઠોક્યું. ઘંટડી જોઈ એટલે તેનું બટન જોરથી દબાવ્યું. અંદરથી અવાજ આવ્યો, `કમ ઈન….. દરવાજો ખુલ્લો જ છે.’ ધીરેથી દરવાજો ખોલી હું અંદર ગયો. અંદર ઝાંખું અજવાળું હતું. કોઈ માણસ દેખાતું નહોતું. ટીવી પર જોરદાર ચર્ચા ચાલતી હતી કે ઈરાકનું યુદ્ધ જરુરી હતું કે નહીં. ત્યાં અંદરના રુમમાંથી ફરી અવાજ આવ્યો, `જરા થોભો, હું આવું છું.’

મને થયું, ઘરમાં કેમ બીજું કોઈ દેખાતું નથી ? ત્યાં મારી નજર ખુણામાં પડેલ કાંખઘોડી અને કૃત્રીમ પગ પર પડી. તેવામાં અંદરથી મારો પરીચીત સાઈકલનો અવાજ આવ્યો. અને પૈડાંવાળી ખુરશી પર બેઠેલો પચીસ ત્રીસ વરસનો એક જુવાન મારી સામે આવ્યો. તેની આંખોમાં હતાશા હતી. તેનો ડાબો ચહેરો દાઝીને કુરુપ થઈ ગયો હતો. હું તો અવાક્ થઈ ગયો ! એકદમ પાછો ફરી ગયો. કાંઈ પણ કહેવાના હોશ મારામાં ન હતા. હું ભાગ્યો. એ મોટેથી કહી રહ્યો હતો, `અરે, આવો ને ! મારું નામ સ્મીથ…. સ્મીથ મૅક્સવેલ. આવો, વાતો કરીએ !’

મારા મનમાં ઘમસાણ ચાલી રહ્યું હતું. આવી તો મેં કલ્પનાયે નહોતી કરી. તે પોતાની પૈડાંગાડી દરવાજા સુધી લાવી મને કહી રહ્યો હતો, તે મેં સાંભળ્યું, `કમ સે કમ મારી ટપાલપેટીમાંથી મારી ટપાલ આપી જશો ? તમારો આભાર !’

નીચે ઉતરી, જઈને મેં પેટીમાંની બધી ટપાલ કાઢી. તેમાં મારો પત્ર પણ હતો, તે મેં પાછો લઈ લીધો. ઉપર જઈ તેને ટપાલ આપી હું ઝટ નીચે ઉતરી આવ્યો.

પાછળથી એપાર્ટમેન્ટના વ્યવસ્થાપક પાસેથી જાણ્યું કે આ જ ઘરમાં તે તેનાં માતાપીતા સાથે રહેતો હતો.

એકાદ વરસ પહેલાં ઈરાક યુદ્ધમોરચે બૉમ્બ ફાટવાથી એ પોતાના બન્ને પગ ગુમાવી બેઠો હતો.આ અકસ્માતના સમાચાર મળતાં જ એના પીતાને હાર્ટ ઍટેક આવ્યો અને એ ચાલ્યા ગયા. એની સાવકી મા થોડા દીવસ પહેલાં જ બીજું લગ્ન કરીને ચાલી ગઈ. એની ગર્લફ્રેન્ડ પણ એને આ અવસ્થામાં છોડી ગઈ છે…..

મારુ મન ખીન્ન થઈ ગયું. મને તેને માટે અપાર લાગણી થઈ આવી. હવે હું બે ચાર દીવસે એની પાસે જઈને બેસતો, એનું કાંઈ ને કાંઈ કામ કરી આપતો. સાઈકલનો અવાજ હવે મને કનડતો નહોતો.

`હરીશ્ચન્દ્ર’

(શ્રીશરત્ નોણબુરુની કન્નડવાર્તાને આધારે)