( 752 ) યુ-ટ્યુબ પર મારો વિડીયો પ્રયત્ન…એક જ દે ચિનગારી ..સ્મરણો

શ્રી .પી.કે. દાવડાજી ના સત્સંગના વિડીયો જોઈ-સાંભળી મને પણ થયું ચાલો આપણે પણ યુ-ટ્યુબ પર વિડીયો અપલોડ કરવાનો હાથ અજમાઇ જોઈએ. એકાદ બે પ્રયત્નો પછી મેં ગઈ કાલે જે વિડીયો અપલોડ કર્યો એ આજની પોસ્ટમાં રજુ કર્યો છે.યુ- ટ્યુબ વિડીયો એ સાંપ્રત સમયમાં જન સંપર્ક અને માહિતી માટેનું એક અગત્યનું માધ્યમ બની ચુક્યું છે એ એક હકીકત છે.

જો કે હજુ મારા આ વિડીયોમાં ઓડિયોની ખામી રહી ગઈ છે એટલે તમને અવાજ જોઈએ એવો સ્પષ્ટ કદાચ નહી સંભળાય પણ આ તો પાશેરામાં પહેલી પૂણી છે . ધીમે ધીમે એ પણ ઠેકાણે આવી જશે. પાછલી ઉંમરે જમાના સાથે કદમ મિલાવી નવું નવું શીખવાના કેવા અભરખા થાય છે !

આ વિડીયોમાં જે ભજન મેં રજુ કર્યું છે એ મને ખુબ પ્રિય છે .એ ભૈરવી રાગનું ભજન છે . આજથી ૬૫ વર્ષ અગાઉ હું એ વખતની ખુબ જાણીતી હાઈસ્કુલ-સર્વ વિદ્યાલય-કડી અને એના જ વિશાળ નૈસર્ગિક પરિસરમાં આવેલ ગાંધી મુલ્યોને વરેલ છાત્રાલયમાં અન્ય ૪૦૦ વિદ્યાર્થોઓ સાથે રહીને અભ્યાસ કરતો હતો. આ છાત્રાલય એ વખતે આશ્રમને નામે વિદ્યાર્થીઓમાં જાણીતું હતું.

એ આશ્રમમાં સવાર સાંજ પ્રાર્થના થતી હતી .આ પ્રાર્થના વખતે આ ભજન -એક જ દે ચિનગારી સ્ટેજ ઉપર સંગીત શિક્ષક અને અન્ય ગુરુઓ સાથે બેસીને ગવડાવતો હતો એ યાદ આવે છે . હવે ૮૦ વર્ષની ઉંમરે ગળું પહેલાં જેવું બુલંદી રહ્યું નથી,ગાવાના મહાવરા વિના ધીમું થઇ ગયું છે .છતાં ગાવાનો પ્રયત્ન આ વિડીયોમાં મેં બીતાં બીતાં કર્યો છે એને કંટાલ્યા વિના સાંભળવા વિનંતી છે.

આ ભજન સાથે જોડાએલું એક બીજું સ્મરણ પણ યાદ આવે છે. શાળામાં વિદ્યાર્થીઓમાં વાચન અને લેખન પ્રવૃત્તિ વિકસે અને એમનામાં પડેલી શક્તિઓ તેઓ બહાર લાવી પ્રદર્શિત કરી શકે એ હેતુથી શાળાના પ્રિય આચાર્ય શ્રી નાથાભાઈ દેસાઈ અને ગુજરાતી વિષયના શિક્ષક જાણીતા સાહિત્યકાર શ્રી મોહનલાલ પટેલના માર્ગદર્શન હેઠળ એક હસ્ત લિખિત સામયિક “ચિનગારી “ચલાવવામાં આવતું જેને પુસ્તકાલયમાં એક કાચના બનાવેલા કબાટમાં ભરાવવામાં આવતું.આ ચિનગારી સામયિકના તંત્રી તરીકે મને જવાબદારી સોપવામાં આવેલી. આ કામ કરતાં કરતાં મારામાં રહેલી લેખન અને સંપાદન શક્તિનો પાયો એ વખતથી નંખાયો એમ કહું તો ખોટું નથી.

ખેર આ સંસ્થા અને એના ગુરુઓ અને મિત્રો સાથેનાં  ઘણાં સ્મરણો મનની મંજુષામાં કેદ પડેલાં છે. હકીકતમાં ઘણા મિત્રો અને સ્નેહીજનો તરફથી મને સૂચન મળ્યાં છે કે મારા જીવન વિષે મારે લખવું જોઈએ . પણ હું કઈ એવી મહાન વ્યક્તિ નથી .એક અસામાન્ય પરિસ્થિતિઓમાંથી પસાર થયેલ એક સામાન્ય માણસ છું. મારી  જીવન  કથામાં-એક અલ્પાત્માના આત્મ પુરાણમાં –કોને રસ પડવાનો છે ?

હકીકતમાં મારા બ્લોગમાં છૂટક લેખોમાં અને “કુસુમાંજલિ” ઈ-પુસ્તકમાં મારા વિષે અને મારા કુટુંબીજનો વિષે મારા અંગત જીવનની ઘણી પેટ છૂટી વાતો મેં જણાવી જ છે.એમ છતાં જીવનના યાદગાર પ્રસંગો અને મને અસર કરી ગયેલી વ્યક્તિઓ વિષે “મારા જીવન પ્રસંગો ” કે એવા શીર્ષક હેઠળ સંસ્મરણો લખવા એક વિચાર મનમાં રમ્યા કરે છે .આના વિષે યથા સમયે  લખવા ઈચ્છા  છે જ.આ વિચાર જ્યારે હકીકતમાં કાર્યાન્વિત બને  ત્યારે ખરું ! જો અને જ્યારે એ લખાશે એમ અહીં મુકતો જઈશ. 

ખેર, આજે તો એક જ દે ચિનગારી ભજનને ૬૦-૬૫ વર્ષના  ઘણા લાંબા સમય પછી ફરી એક વાર ૮૦ વર્ષના વિનોદ પટેલને નીચે મુકેલ વિડીયોમાં નિહાળો/સાંભળો અને પ્રોત્સાહિત કરો.

વિડીયો પછી આ ભજન માંથી પ્રેરણા લઇ એમાંનો ભાવ પકડી  અંગ્રેજીમાં કરેલ મારો ભાવાનુવાદ પણ મુક્યો છે એને પણ વાંચશો.

મારા પ્રિય ભજનના શબ્દો આ રહ્યા …કેટલું ભાવવાહી છે આ ભજન !

એક જ દે ચિનગારી મહાનલ
એક જ દે ચિનગારી ….. ધ્રૂવ.

ચકમક લોઢું ઘસતાં ધસતાં
ખર્ચી જિંદગી સારી ;
જામગરીમાં તણખો ન પડ્યો
ન ફળી મહેનત મારી …..મહાનલ . ૧.

ચાંદો સળગ્યો ,સુરજ સળગ્યો
સળગી આભ અટારી ;
નાં સળગી એક સગડી મારી
વાત વિપતની ભારી …. મહાનલ ..૨

ઠંડીમાં મુજ કાયા થથરે
ખૂટી ધીરજ મારી
વિશ્વાનલ ! હું અધિક ન માગું,
માગું એક ચિનગારી ….મહાનલ ..૩.

– હરિહર ભટ્ટ

આ ભજનનો મેં કરેલ અંગ્રેજીમાં ભાવાનુવાદ …

I want only a spaklet !

Oh Lord, Oh Sun God,
You are a huge store of Burning Energy,
From far far away
You spread Light in this world
And in Moon, Mars And Other galaxy planets,
But still I shiver and tremble in the cold.

I don’t want more from you,
Please give me only a small sparklet,
Only a ray from your burning Mass
This will help me a lot.
By which I can kindle a tiny spark in me,
And with your light and heat,
I can steady my stumbling feet once for all.

Please chart my way in the darkness around me,
By this divine gift from you,
I can complete the journey of my life,
And finally merge in your mass of Light,
Oh God ! Oh Sun God !

—Vinod Patel .7-24-2015